Người thầy 37 năm 'nhắm mắt' mở lối tri thức cho học trò khiếm thị

Trong ngôi trường đặc biệt ấy, thầy Nguyễn Phi Hùng đã dành gần bốn thập kỷ cuộc đời cho một sứ mệnh thầm lặng nhưng lớn lao: dạy học sinh khiếm thị kỹ năng định hướng và di chuyển. Công việc ấy không chỉ đơn thuần là hướng dẫn các em cách đi lại, mà còn là trao cho các em chiếc chìa khóa đầu tiên để mở cánh cửa lớp học, từng bước xóa đi nạn mù chữ và giúp các em tiếp cận ánh sáng của tri thức.

"Nhắm mắt" để thấu cảm bóng tối

Năm 1988, thầy Nguyễn Phi Hùng tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm và nhận công tác tại trường với nhiệm vụ dạy nghề dệt chiếu. Thời điểm ấy, ngôi trường chỉ vỏn vẹn hơn 30 học sinh.

Đối diện với những đôi mắt ngây thơ nhưng kém may mắn, thầy không tránh khỏi sự bỡ ngỡ và cả những phút giây nản lòng. Nhưng chính sự hồn nhiên của các em đã giữ chân người thầy trẻ ở lại.

Bước ngoặt lớn nhất đến khi Ban giám hiệu giao cho thầy Nguyễn Phi Hùng trọng trách tiếp cận môn học “Định hướng và Di chuyển”, một khái niệm còn hoàn toàn mới mẻ tại Việt Nam thời điểm đó.

Để có thể giảng dạy hiệu quả, thầy sớm nhận ra rằng lý thuyết suông là không đủ. Thầy quyết định thực hiện một việc mà nhiều người cho là “điên rồ”: tự bịt mắt mình lại để sống như một người khiếm thị thực thụ.

Từ việc bịt mắt đi lại trong sân trường, bịt mắt ăn cơm, đến thử thách lớn nhất là bịt mắt bước ra giữa đường phố Sài Gòn náo nhiệt, thầy Hùng đối diện với những trải nghiệm khắc nghiệt.

Tiếng xe cộ gầm rú, tiếng người nói ồn ào bủa vây. Cảm giác mất phương hướng và hoảng sợ nhanh chóng ập đến, khiến bước chân thầy chùn lại chỉ sau một quãng đường ngắn.

Chia sẻ về trải nghiệm ấy, thầy Hùng cho biết: “Chính khoảnh khắc sợ hãi trong bóng tối đó đã giúp thầy chạm được vào thế giới nội tâm của học trò. Thầy nhận ra rằng, trước khi dạy các em con chữ, phải dạy các em chiến thắng nỗi sợ hãi của bóng đêm. Chỉ khi dám bước đi, các em mới có thể đến trường”.

Trao chiếc gậy kỹ năng, mở đường đến tri thức

Với người khiếm thị, Định hướng và Di chuyển không chỉ là một môn học, mà là kỹ năng sinh tồn. Không thể định hướng thì không thể di chuyển độc lập; không độc lập thì không thể đến trường; và khi không đến được trường, việc xóa mù chữ gần như là điều không tưởng. Xuất phát từ nhận thức đó, thầy Nguyễn Phi Hùng cùng các đồng nghiệp đã xây dựng nên những giáo án đặc biệt, những bài giảng “không có trong sách giáo khoa”.

Những ngày đầu đầy gian khó, thầy phải mời chuyên gia nước ngoài về tập huấn, tự mày mò dịch tài liệu và thiết kế bài giảng phù hợp với từng học trò. Trên các trang giáo án cũ kỹ năm nào, đến nay vẫn còn lưu dấu những dòng ghi chú chi chít bằng mực xanh, mực đỏ về tâm lý, khả năng vận động của từng em.

Thầy dạy học sinh cách cảm nhận hơi nóng của ánh nắng để phân biệt hướng Đông - Tây, cách lắng nghe tiếng gió lùa, tiếng vọng của âm thanh để phán đoán không gian, và cách sử dụng cây gậy trắng như một phần cơ thể nhằm “quét” và nhận biết đường đi phía trước.

Hành trình từ những bước chân rụt rè, đầy dè dặt đến khi học trò tự tin sải bước tới trường là cả một quá trình thấm đẫm mồ hôi và nước mắt của người thầy. Có những em vì sợ hãi mà không dám rời khỏi chỗ ngồi, thầy phải kiên nhẫn nắm tay, dìu từng bước, dùng giọng nói ấm áp để trấn an.

Khi các em dần làm chủ được kỹ năng di chuyển, cánh cửa tri thức mới thực sự mở ra. Từ đó, các em tự tin đến lớp, học chữ nổi Braille, tiếp thu kiến thức văn hóa và từng bước hòa nhập với cộng đồng.

Sự tận tụy bền bỉ của thầy Nguyễn Phi Hùng đã đơm hoa kết trái khi bộ môn Định hướng và Di chuyển được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận, chính thức ban hành trong chương trình khung trên phạm vi toàn quốc.

Tuy nhiên, với người thầy ấy, thành công lớn nhất không nằm ở những tấm bằng khen hay danh hiệu, mà ở hình ảnh các thế hệ học trò cũ trở về thăm trường.

Chia sẻ niềm hạnh phúc của mình, thầy Hùng nói: "Nhìn các em trưởng thành, tự tin sử dụng phương tiện công cộng, có nghề nghiệp ổn định và làm chủ cuộc sống, tôi rất hạnh phúc. Đó chính là minh chứng rõ ràng nhất: từ những bước chân mò mẫm trong bóng tối được thầy dẫn lối, các em đã tìm thấy ánh sáng của tri thức và tương lai".