Giáo viên cảnh báo hệ lụy việc đổ xô học, thi chứng chỉ IELTS

Không phải bất kỳ học sinh nào cũng phù hợp với chứng chỉ IELTS

Trong nhiều năm trở lại đây, chứng chỉ IELTS được xem là tấm vé thông hành, giúp nhiều thí sinh tăng cơ hội trúng tuyển đại học.

Năm 2025, hàng chục trường đại học ưu tiên xét tuyển thí sinh có chứng chỉ IELTS, trong đó có cả trường top đầu, trường Y Dược, Sư phạm... Mức phổ biến là IELTS 5.5 trở lên. Trong đó, nhiều trường cho thí sinh quy đổi thành 10 điểm tiếng Anh với IELTS 6.5. Đây là lí do khiến nhiều học sinh, phụ huynh đổ xô học, ôn thi chứng chỉ này từ rất sớm.

Cô Trần Thị Quỳnh Lê - giáo viên Quản lý chương trình Song ngữ và hợp tác quốc tế, Trường THCS & THPT Phenikaa (Hà Nội) - cho rằng, đây là một xu hướng có thực trong những năm gần đây, nhất là ở khu vực thành thị. Xu hướng này có cả mặt tích cực và tiềm ẩn nhiều hệ lụy.

Về mặt tích cực, việc sở hữu chứng chỉ IELTS, đặc biệt là với số điểm cao, mang lại một lợi thế không nhỏ trong thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học.

Hơn nữa, việc học IELTS từ sớm, nếu được tiếp cận đúng phương pháp, sẽ giúp học sinh xây dựng một nền tảng tiếng Anh toàn diện cả 4 kỹ năng, thay vì chỉ tập trung vào ngữ pháp và từ vựng và đọc hiểu như trong các bài thi trong chương trình phổ thông.

Về mặt tiềm ẩn hệ lụy, cô Quỳnh Lê cho rằng, nhiều phụ huynh và học sinh coi IELTS như một "tấm vé thông hành" bắt buộc, dẫn đến tình trạng: Học ép, học tủ, học đối phó: Học sinh bị đẩy vào lò luyện khi chưa sẵn sàng về mặt năng lực và tâm lý, dẫn đến áp lực, căng thẳng.

"Tôi được biết có những trường phổ thông đưa chương trình luyện thi IELTS vào từ đầu cấp THCS. Đây rõ ràng không phải là lứa tuổi phù hợp cho bài thi học thuật này khi vốn sống, trải nghiệm của các con chưa đủ để hiểu các yêu cầu trong bài thi" - cô Quỳnh Lê phân tích.

Bên cạnh đó, thay vì coi IELTS là thước đo năng lực sử dụng ngôn ngữ, nhiều em chỉ tập trung vào mẹo, chiến thuật làm bài để đạt điểm số, dẫn đến trình độ thực chất không đi đôi với điểm số.

"Điều này sẽ gây khó khăn lớn cho các em khi bước vào môi trường đại học hoặc làm việc thực tế sau này. Thực tế, có những học sinh sở hữu chứng chỉ IELTS 6.5 -7.0 nhưng không sử dụng được tiếng Anh trong giao tiếp thông thường, huống chi là trong môi trường học tập/làm việc bằng tiếng Anh.

Điều này rất tai hại nếu học sinh đang học ở môi trường bản địa vì học sinh không theo được chương trình/yêu cầu công việc cũng như không đủ năng lực ngôn ngữ để sinh sống ở nước ngoài" - cô Quỳnh Lê phân tích.

IELTS phù hợp với ai?

Cô Lê Mai Anh - giáo viên tiếng Anh tại Hà Nội - cho rằng, không phải mọi đối tượng học sinh đều phù hợp để học, ôn thi chứng chỉ IELTS.

Còn với bậc phổ thông, học sinh cần học theo đúng chương trình phù hợp với lứa tuổi. Quan trọng, các em cần rèn luyện thêm các kỹ năng như nghe, nói.

Còn chứng chỉ IELTS mang tính học thuật nhiều hơn, nên phù hợp với một các nhóm đối tượng: Học sinh có định hướng du học tại các quốc gia sử dụng tiếng Anh; Học sinh có nhu cầu sử dụng tiếng Anh như một công cụ học thuật, nghiên cứu; Học sinh có mục tiêu vào các trường đại học/sau đại học yêu cầu có IELTS.

"Nhiều người thay vì coi IELTS là công cụ hỗ trợ, lại khiến nó trở thành 1 áp lực, 1 thước đo mà quên đi mục đích học để làm gì. Điều này gây lãng phí, tốn kém và áp lực không đáng có. Chưa kể, nhiều học sinh vì ôn thi IELTS mà bỏ bê các môn học khác, khiến việc học tập ảnh hưởng" - cô Mai Anh nói.

Dành lời khuyên cho các bậc phụ huynh, học sinh, cô Quỳnh Lê cho rằng, cần trả lời câu hỏi: "Học IELTS để làm gì?" thay vì học theo phong trào.

Cô Quỳnh Lê khuyên học sinh có ý định ôn thi IELTS cần xây dựng nền tảng tiếng Anh vững chắc bởi đây là bước then chốt.

"Học sinh cần có một vốn từ vựng phong phú, ngữ pháp chắc chắn và khả năng nghe - nói cơ bản trước khi bước vào giai đoạn luyện các kỹ thuật làm bài IELTS. Hãy coi việc học tiếng Anh là một hành trình dài hơi, còn IELTS chỉ là một điểm đến trên hành trình đó" - cô Quỳnh Lê nói.

Cô Quỳnh Lê cũng khuyên phụ huynh, học sinh lựa chọn trung tâm và giáo viên uy tín, có phương pháp sư phạm bài bản, có lộ trình học rõ ràng, giáo viên có chuyên môn, kinh nghiệm. Bên cạnh đó, cần cân bằng giữa việc học chính khóa và luyện thi để đảm bảo sức khỏe, sự phát triển toàn diện của bản thân.

"IELTS là một công cụ tốt để đánh giá và nâng cao năng lực tiếng Anh, trong số rất nhiều công cụ đo đếm khác nhưng nó không phải là đích đến cuối cùng. Phụ huynh và học sinh hãy trở thành những người học thông minh, sử dụng nó một cách hiệu quả và đúng lúc, đúng đối tượng để tránh những hệ lụy đáng tiếc" - cô Quỳnh Lê nói.

IELTS chỉ nên là tiêu chí phụ trong tuyển sinh với một số ngành

Trao đổi với Lao Động, TS Lê Viết Khuyến - Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam - nhiều lần bày tỏ sự băn khoăn, lo ngại khi IELTS được coi là “tấm vé vàng” xét tuyển vào những trường đại học hàng đầu Việt Nam, dẫn đến tình trạng học sinh đổ xô đi học chứng chỉ này.

Ông cho rằng, chứng chỉ này chỉ nên là tiêu chí phụ để xét tuyển vào khối ngành Ngoại ngữ hoặc các chương trình giảng dạy bằng tiếng Anh, chất lượng cao và chương trình hợp tác quốc tế.

"Nhà trường có thể quy đổi điểm IELTS để xét miễn học hoặc miễn thi đối với các học phần ngoại ngữ cho sinh viên trong quá trình học tập" - TS Lê Viết Khuyến nêu quan điểm.