Nghị quyết 72-NQ/TW xác định 5 quan điểm, 5 nhóm mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đột phá và trách nhiệm trong tổ chức thực hiện.
Trao đổi cùng phóng viên Báo Nhà báo và Công luận, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan khẳng định, Nghị quyết 72-NQ/TW được xây dựng theo nguyên tắc không thay thế cho các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng đã ban hành mà chỉ đề cập các vấn đề mới, quan trọng, có tầm ảnh hưởng lớn, những “điểm nghẽn”, “nút thắt” chính, tạo đột phá trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân để hoàn thành các mục tiêu chiến lược đã đề ra, sát yêu cầu thực tiễn, hiệu quả, khả thi.
“Nghị quyết 72-NQ/TW ra đời là sự chỉ đạo kịp thời, đúng đắn, nhằm tháo gỡ điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực, tạo bước phát triển đột phá cho sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan
Thưa Bộ trưởng, Nghị quyết 72-NQ/TW được xem là ‘cú hích chiến lược’ cho công tác bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân. Bộ trưởng đánh giá thế nào về tầm quan trọng của nghị quyết này đối với ngành Y tế và người dân Việt Nam?
Thời gian qua, Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Chính phủ cùng lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã nhiều lần nhấn mạnh yêu cầu có giải pháp đột phá trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân. Trên cơ sở đó, Đảng ủy Bộ Y tế xây dựng, báo cáo Đảng ủy Chính phủ trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 về một số giải pháp đột phá trong lĩnh vực này.
Việc ban hành Nghị quyết số 72 khẳng định sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với sức khỏe Nhân dân, hướng tới mục tiêu xây dựng một Việt Nam khỏe mạnh, mỗi người dân đều được chăm sóc toàn diện, sống lâu – sống khỏe – sống lành mạnh, góp phần nâng cao tầm vóc, ý thức phòng bệnh và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, thịnh vượng của đất nước.
Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 72-NQ/TW, một nghị quyết mang ý nghĩa chiến lược, toàn diện và lâu dài, hướng tới mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, giàu mạnh và văn minh.
Đây là nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, toàn diện và lâu dài, mang tính chất hành động, là “Nghị quyết để thực hiện Nghị quyết” với nhiều chính sách bổ sung, tăng cường, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối trước đây, đưa ra những nhiệm vụ và giải pháp “đột phá” nhằm tháo gỡ, khơi thông các “điểm nghẽn”, “nút thắt”, khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và kỳ vọng của Nhân dân, hướng đến hai mục tiêu chiến lược 100 năm thành lập Đảng vào năm 2030 và 100 năm giành độc lập đất nước vào năm 2045.
Nghị quyết 72-NQ/TW nhấn mạnh chuyển trọng tâm từ chữa bệnh sang phòng bệnh, lấy y tế dự phòng và y tế cơ sở làm nền tảng. Vậy theo Bộ trưởng, làm thế nào để tuyến y tế cơ sở đủ năng lực gánh vác trọng trách này?
Để hiện thực hóa Nghị quyết 72, Bộ Y tế tập trung triển khai ba nhóm giải pháp đột phá: nhân lực, cơ sở vật chất – trang thiết bị và cơ chế tài chính.
Về nhân lực, ưu tiên củng cố y tế cơ sở và y tế dự phòng, có cơ chế chính sách vượt trội để thu hút, đào tạo, luân chuyển bác sĩ, nhất là tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Mục tiêu đến năm 2027, mỗi trạm y tế xã có 4–5 bác sĩ và đến năm 2030 đủ nhân lực theo chức năng, nhiệm vụ.
Về cơ sở vật chất, 100% trạm y tế xã được đầu tư hạ tầng, trang thiết bị cơ bản, bảo đảm cung ứng thuốc, vắc xin, sẵn sàng ứng phó dịch bệnh. Bộ Y tế cũng thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất vắc xin trong nước, tiến tới làm chủ công nghệ.
Về cơ chế tài chính, ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo, đồng thời có chính sách huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho y tế công. Trạm y tế xã sẽ hoạt động theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, cung ứng dịch vụ thiết yếu từ phòng bệnh, chăm sóc ban đầu đến khám chữa bệnh.
Những giải pháp này nhằm hiện thực hóa tinh thần “đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá”, để mỗi người dân được chăm sóc sức khỏe toàn diện, từ dự phòng đến điều trị, ngay tại tuyến y tế cơ sở.
Nhân dân cả nước sẽ tiếp tục đồng hành cùng ngành y tế, nâng cao ý thức phòng bệnh, duy trì lối sống lành mạnh, phòng chống các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.
Nghị quyết 72-NQ/TW nhấn mạnh vấn đề nhân lực, y đức và chính sách đãi ngộ cho đội ngũ thầy thuốc. Bộ trưởng có thể chia sẻ những giải pháp cụ thể để thu hút, giữ chân và phát huy năng lực đội ngũ cán bộ y tế trong giai đoạn tới?
Đội ngũ cán bộ y tế là trung tâm của hệ thống chăm sóc sức khỏe. Nhằm tạo đột phá trong phát triển nhân lực, y đức và chính sách đãi ngộ, Nghị quyết 72-NQ/TW đã đưa ra nhiều giải pháp quan trọng.
Bộ Y tế sẽ tập trung vào ba nhóm giải pháp lớn. Thứ nhất, về đào tạo và phát triển nhân lực, tập trung đầu tư cơ sở đào tạo sức khỏe chất lượng cao, mở rộng chính sách hỗ trợ học phí, học bổng cho sinh viên y khoa, đặc biệt với những người cam kết phục vụ ở tuyến cơ sở, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. Mục tiêu là bảo đảm nhân lực y tế đủ về số lượng, đồng bộ về chất lượng và cơ cấu.
Với tinh thần đổi mới mạnh mẽ cả về tư duy và hành động trong tất cả các khâu lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện, toàn ngành y tế sẽ triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp để nhanh chóng đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, để người dân sớm được hưởng thụ các chính sách an sinh xã hội.
Thứ hai, về chính sách đãi ngộ, Nghị quyết xác định nghề y là nghề đặc biệt, cần được đãi ngộ đặc thù. Bác sĩ, dược sĩ được xếp lương từ bậc 2; phụ cấp ưu đãi nghề nâng tối thiểu 70% cho nhân viên y tế tuyến xã, dự phòng và 100% với những người công tác ở vùng khó khăn, biên giới, hải đảo, lĩnh vực đặc thù như tâm thần, pháp y, hồi sức cấp cứu. Đây được xem là cú hích tạo động lực cho nhân viên y tế tuyến đầu.
Thứ ba, về môi trường hành nghề và y đức, Bộ Y tế sẽ hoàn thiện quy định về tiêu chuẩn đạo đức, tăng cường giáo dục y đức và pháp luật trong đào tạo, cải thiện môi trường làm việc an toàn, giảm áp lực cho nhân viên. Đồng thời đẩy mạnh phong trào thi đua, khen thưởng điển hình tiên tiến, xử lý nghiêm tiêu cực và phối hợp phòng chống bạo hành y tế, xây dựng môi trường hành nghề an toàn, nhân văn.
Các giải pháp này, khi được thể chế hóa và triển khai, sẽ giúp thu hút, giữ chân và phát huy năng lực đội ngũ cán bộ y tế, đồng thời củng cố niềm tin của xã hội vào người thầy thuốc.
Chính sách miễn viện phí trong Nghị quyết 72-NQ/TW đang thu hút sự quan tâm lớn của người dân. Xin Bộ trưởng cho biết cụ thể người dân sẽ được hưởng quyền lợi gì và chính sách này sẽ được triển khai ra sao để bảo đảm công bằng, hiệu quả?
Miễn viện phí cơ bản cho toàn dân thông qua bảo hiểm y tế vào năm 2030 là chủ trương nhân văn, thể hiện ưu việt của chế độ, góp phần giảm gánh nặng chi phí, phát hiện sớm bệnh tật và khẳng định người dân là trung tâm của chính sách y tế. Bộ Y tế đang xây dựng Đề án triển khai, với lộ trình dựa trên trụ cột là bảo hiểm y tế toàn dân. Nhà nước và quỹ bảo hiểm sẽ chi trả chi phí cơ bản, thiết yếu, trước hết cho nhóm chính sách, người yếu thế, thu nhập thấp; phần dịch vụ theo yêu cầu, vượt mức cơ bản, người bệnh đồng chi trả để khuyến khích sử dụng hợp lý.
Đội ngũ cán bộ ngành y tế tiếp tục phát huy tinh thần đoàn kết và trí tuệ tập thể, kế thừa tri thức truyền thống của nền y học cổ truyền, phát huy các giá trị tinh hoa của y học hiện đại với tinh thần trách nhiệm cao.
Từ năm 2026, người dân sẽ được khám sức khỏe định kỳ, sàng lọc miễn phí ít nhất một lần/năm, lập sổ sức khỏe điện tử, quản lý bệnh tật theo vòng đời. Cùng năm, quỹ bảo hiểm y tế sẽ từng bước tăng tỷ lệ chi trả cho phòng bệnh, chẩn đoán sớm, điều trị một số bệnh mạn tính và đối tượng ưu tiên. Đến năm 2030, người dân sẽ được miễn chi phí khám, chữa bệnh cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế.
Mục tiêu cuối cùng là mọi người dân, không phân biệt giàu nghèo hay vùng miền, đều được tiếp cận dịch vụ y tế thiết yếu mà không lo gánh nặng tài chính. Chính sách không hướng tới “miễn phí tuyệt đối”, mà giảm tối đa chi phí đồng chi trả, nâng độ bao phủ BHYT, giảm tử vong do phát hiện muộn và xây dựng hệ thống y tế công bằng, bền vững, không ai bị bỏ lại phía sau.
Thưa Bộ trưởng, trong bối cảnh ngân sách nhà nước còn hạn hẹp, ngành y tế cần làm gì để thu hút mạnh mẽ hơn nguồn lực từ khu vực tư nhân?
Nghị quyết 72-NQ/TW ra đời trong bối cảnh Bộ Chính trị đang triển khai đồng bộ “bộ tứ nghị quyết trụ cột”, trong đó có Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Vì vậy, việc thu hút và phát triển y tế tư nhân được đặt ra như một nhiệm vụ đặc biệt, với nhiều cơ chế, chính sách vượt trội nhằm khơi thông nguồn lực, tạo niềm tin cho doanh nghiệp và thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.
Ngành Y tế phấn đấu xây dựng nền y tế công bằng, hiện đại, chất lượng, hiệu quả, phát triển bền vững và hội nhập quốc tế sâu, rộng, lấy phòng bệnh làm ưu tiên hàng đầu, quyết tâm đổi mới toàn diện phong cách, tinh thần, thái độ phục vụ người bệnh.
Nghị quyết 72 khuyến khích mạnh mẽ đầu tư dịch vụ y tế chất lượng cao, y tế dự phòng, nghiên cứu khoa học, đào tạo nhân lực, sản xuất thuốc, vắc-xin, thiết bị y tế, cũng như phát triển các bệnh viện tư nhân quy mô lớn, kỹ thuật chuyên sâu ngang tầm quốc tế. Cùng với đó là hàng loạt ưu đãi: ưu tiên quỹ đất sạch, miễn giảm tiền sử dụng đất và thuế; cho phép chuyển đổi linh hoạt mục đích sử dụng đất cho y tế; ưu tiên trụ sở dôi dư của cơ quan nhà nước sau sắp xếp cho cơ sở y tế tư nhân; miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với cơ sở hoạt động phi lợi nhuận.
Bộ Y tế sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan để sớm đưa các chính sách này vào thực tiễn, kỳ vọng từ năm 2026 tạo bước chuyển mạnh mẽ, tiếp thêm “luồng sinh khí mới” cho cộng đồng y tế tư nhân, góp phần cùng hệ thống công lập bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân.
