Nguy cơ khi uống quá nhiều vitamin liều cao

Uống quá nhiều vitamin, lợi bất cập hại cho sức khỏe

Vitamin đóng vai trò thiết yếu trong hoạt động của cơ thể, từ trao đổi chất đến duy trì hệ miễn dịch. Tuy nhiên, việc bổ sung quá liều vitamin, đặc biệt trong thời gian dài, có thể gây ra tình trạng thừa vitamin (hypervitaminosis), dẫn đến những hệ quả nguy hiểm.

Theo Megan Nunn, Tiến sĩ Dược, Hoa Kỳ, việc sử dụng vitamin vượt mức khuyến nghị không mang lại lợi ích sức khỏe mà còn tiềm ẩn rủi ro lớn. Allison Herries, chuyên gia dinh dưỡng tại New York (Mỹ) cũng nhấn mạnh: “Người trưởng thành khỏe mạnh thường đã nhận đủ vitamin qua thực phẩm hằng ngày. Việc bổ sung thêm chỉ nên thực hiện theo chỉ định của bác sĩ".

Rủi ro sức khỏe từ việc bổ sung quá liều

Nhiều nghiên cứu cho thấy, vitamin khi được sử dụng quá liều có thể gây:

Tăng nguy cơ tử vong: Liều vitamin E trên 400 IU/ngày làm tăng tỉ lệ tử vong sớm.

Nguy cơ ung thư: Vitamin A, B6, B12 liều cao liên quan đến ung thư phổi; vitamin E liều lớn có thể khiến ung thư tái phát sau xạ trị.

Dị tật bẩm sinh: Vitamin A liều cao trong thai kỳ có thể gây tổn thương tim và não ở thai nhi.

Loãng xương, gãy xương: Thừa vitamin A hoặc D làm giảm mật độ xương.

Vitamin được chia thành hai nhóm: tan trong chất béo (A, D, E, K) và tan trong nước (nhóm B, C). Các loại tan trong chất béo dễ tích tụ và gây độc hơn. Ví dụ, thừa vitamin A có thể gây rối loạn gan, mất thị lực; thừa vitamin D dẫn đến co giật, gãy xương; vitamin E liều cao gây xuất huyết hoặc đột quỵ.

Ngược lại, vitamin tan trong nước thường được thải qua nước tiểu, ít gây nguy hiểm, nhưng dùng quá liều vẫn có thể dẫn đến buồn nôn, tiêu chảy hoặc phát ban.

Ai dễ gặp nguy cơ và cách sử dụng an toàn

Một số nhóm có nguy cơ ngộ độc vitamin cao hơn gồm:

Trẻ em: dễ uống nhầm vitamin dạng kẹo dẻo.

Phụ nữ mang thai: vitamin A liều cao gây dị tật.

Người cao tuổi: khả năng chuyển hóa giảm, dễ tích tụ vitamin.

Người dùng nhiều loại thực phẩm bổ sung: có nguy cơ vô tình dùng trùng liều.

Để an toàn, cần tuân thủ lượng khuyến nghị hằng ngày (RDA) và giới hạn tối đa (UL) do Viện Hàn lâm Khoa học, Kỹ thuật và Y học Quốc gia Hoa Kỳ đề ra. Ví dụ:

Vitamin A: tối đa 3.000 μg/ngày.

Vitamin D: tối đa 100 μg/ngày.

Vitamin E: tối đa 1.000 mg/ngày.

Các chuyên gia khuyên: hãy xét nghiệm máu nếu nghi ngờ thiếu vitamin, ưu tiên bổ sung qua chế độ ăn đa dạng (rau xanh, trái cây, thịt cá, sữa, ngũ cốc) thay vì lạm dụng thực phẩm chức năng. Khi cần, hãy chọn sản phẩm đã được kiểm định bởi các tổ chức uy tín như USP hoặc NSF.

Tiến sĩ Herries nhấn mạnh: “Thực phẩm bổ sung không thay thế chế độ ăn lành mạnh. Hãy trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn liều lượng chính xác".

Uống vitamin đúng cách sẽ mang lại lợi ích. Nhưng khi vượt ngưỡng khuyến cáo, chúng không chỉ vô dụng mà còn có thể gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe.