Phim tài liệu về bóng đá nữ và chuyện quảng bá cho thể thao Việt Nam

Chuyện về đội tuyển bóng đá nữ Việt Nam dưới góc nhìn điện ảnh

“Đây là câu chuyện về Đội tuyển Bóng đá nữ Việt Nam, với tư cách là một nhân vật độc lập đầy màu sắc, với con đường tràn ngập cảm hứng, phá vỡ những khuôn mẫu nữ quyền thường thấy trên trục so sánh nam - nữ. Không có lời hô hào “Phụ nữ có thể làm bất cứ điều gì đàn ông có thể làm” - đạo diễn Nguyễn Thị Thắm đã chia sẻ trong buổi ra mắt bộ phim tài liệu do chính mình thực hiện về bóng đá nữ Việt Nam.

Trong lịch sử, thể thao Việt Nam có không ít sự kiện hoặc nhân vật từng được xây dựng thành những phim tài liệu và phát trên sóng truyền hình. Thế nhưng, đây là lần đầu tiên, một bộ phim tài liệu có khối lượng nội dung lớn và thời lượng dài (78 phút) được sản xuất và công chiếu tại các cụm rạp trên cả nước. Nghĩa là, tất cả người hâm mộ thể thao cả nước có quyền được xem bộ phim ấy khi mua vé tới rạp. “Thể thao có được thêm những thước phim tư liệu xây dựng nội dung sắc nét thì chắc chắn tạo nên được nhiều hiệu ứng tốt. Chúng tôi rất trân trọng điều này” - chuyên gia thể thao Nguyễn Hồng Minh đã chia sẻ.

Trên thực tế, thể thao Việt Nam nói chung hay từng Liên đoàn, Hiệp hội các môn thể thao nói riêng, chưa có nhiều ý thức trong việc lưu giữ dữ liệu để làm phim tài liệu cho môn thể thao hoặc nhân vật thể thao của mình. Vì vậy, rất ít phim tài liệu được ra đời. Tất cả phim tài liệu ra đời là thực hiện cho sản phẩm truyền hình hoặc sản phẩm báo chí chứ không phải góc nhìn điện ảnh như “Bóng đá nữ Việt Nam, chuyện lần đầu kể”. Nhà sản xuất bộ phim “Bóng đá nữ Việt Nam, chuyện lần đầu kể” chia sẻ rằng để có được những hình ảnh làm nên bộ phim tài liệu này, việc thu thập dữ liệu cũng như phải bỏ chi phí mua bản quyền truyền hình rất tốn về chi phí. Cũng như, điện ảnh là hình ảnh. Vậy nhưng, không thật nhiều đơn vị lưu giữ được những hình ảnh đầy đủ nhất nên đạo diễn mất rất nhiều thời gian để tìm hiểu, xây dựng những thước phim thật sắc nét nhất.

Dẫu vậy, lần đầu lĩnh vực thể thao có bộ phim tài liệu được sản xuất và ra rạp đã là nét khởi sắc và thêm hy vọng từ đây bóng đá nữ nói riêng hay thể thao nói chung được chú ý hơn.

Thể thao luôn cần được quảng bá sâu rộng

Trở lại với thực tế, ông Nguyễn Hồng Minh đưa phân tích khá xác thực rằng: thể thao là tính thời điểm. “Một khoảnh khắc sẽ ghi dấu cho một cá nhân hay một tập thể trong thi đấu. Vì thế, tất cả những hình ảnh hay thước phim ghi lại luôn có giá trị lớn lao” - ông Nguyễn Hồng Minh nói thêm. Nếu xét giá trị thì phần nào đó phim tài liệu “Bóng đá nữ Việt Nam, chuyện lần đầu kể” chạm vào xúc cảm của người xem nhưng tính thời điểm lại khiến nó vơi bớt sức chú ý. Nếu những thước phim ấy được công chiếu ngay năm 2023 (thời điểm sau khi Đội tuyển Bóng đá nữ Việt Nam dự FIFA World Cup 2023) thì rõ ràng, tính quảng bá vô cùng hiệu quả.

Thể thao nước nhà từng có sự kiện khác, từng được chú ý đáng kể là tấm Huy chương Vàng của xạ thủ Hoàng Xuân Vinh ở Olympic Rio de Janeiro (Brazil) 2016. Đó là sự kiện từng được người làm chuyên môn nhắc nhiều và đánh dấu cột mốc cho thể thao Việt Nam, đáng được xây dựng thành một bộ phim tài liệu. Một bộ phim tài liệu về sự kiện hoặc nhân vật đó là công cụ quảng bá rất tốt hình ảnh cho thể thao nước nhà chưa ra đời cho tới lúc này.

Thể thao Việt Nam vẫn đang trong nỗ lực hoàn thiện ý tưởng có một bảo tàng chuyên biệt dành để lưu giữ các kỷ vật thể thao hay hình ảnh những con người đã làm nên nhiều kỳ tích cho thể thao nước nhà. Từng trường Đại học Thể dục Thể thao tại Bắc Ninh, Đà Nẵng hay TP Hồ Chí Minh có phòng truyền thống lưu giữ các kỷ vật nhưng đó chưa thể coi là bảo tàng chung của thể thao nước nhà. Từng có ý tưởng xây dựng một bảo tàng lưu giữ những kỷ vật, tư liệu, hình ảnh thể thao để đặt tại khu nhà số 36 Trần Phú (trụ sở Cục Thể dục - Thể thao hiện tại) tuy nhiên, vì nhiều lý do, việc này chưa thể hiện thực.

Nhìn sang các quốc gia trên thế giới, hoặc các nền thể thao ở khu vực như Thái Lan, Singapore, Indonesia... là có bảo tàng dành cho thể thao. Đó chính là nơi người làm thể thao chia sẻ những thông tin và quảng bá thêm về hình thành phát triển thể thao quốc gia mình tới người dân bản địa và cho cả du khách quốc tế.

Tại Diễn đàn kinh tế thể thao Việt Nam năm 2024, ý kiến của Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao Hà Nội - ông Đỗ Đình Hồng - đã được nhiều người tán thành đó là muốn phát triển tốt kinh tế thể thao thì phải xây dựng được ba yếu tố gồm Nhắm đến thị trường nào, sản phẩm cung cấp ra sao, dịch vụ phục vụ cho nó như thế nào? Thể thao muốn quảng bá được hình ảnh để tạo sức hút, làm nên nguồn thu tốt hay tạo được sự quan tâm của nhà quản lý, của người dân thì hoàn thiện các bước trên sẽ đạt hiệu quả cao nhất.