Làng nghề làm bánh Trung thu truyền thống: An toàn thực phẩm đặt lên hàng đầu

Tuy nhiên, để “giữ chân” khách hàng và duy trì uy tín, yếu tố then chốt được các làng nghề đặc biệt chú trọng chính là bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm từ khâu nguyên liệu đến sản xuất, bảo quản và tiêu thụ sản phẩm.

“Chìa khóa” giữ thương hiệu

Ghi nhận của phóng viên Báo Hànộimới tại làng nghề làm bánh, mứt, kẹo cổ truyền Xuân Đỉnh (phường Xuân Đỉnh, Hà Nội) cho thấy sự chuyển mình rõ nét của các cơ sở sản xuất. Không còn cảnh những xưởng thủ công nhỏ lẻ, thiếu vệ sinh như trước, các hộ còn giữ nghề - tuy không nhiều - nay đều làm việc với tinh thần chỉn chu và chuyên nghiệp. Sự đổi thay không chỉ ở quy mô hay thiết bị, mà quan trọng hơn là ở tư duy làm nghề, lấy chất lượng làm gốc, đặt an toàn thực phẩm lên hàng đầu để hướng tới phát triển bền vững.

Tại xưởng bánh Trung thu Bình Chung, bà Bùi Thị Bình - chủ cơ sở, người có hơn 35 năm gắn bó với nghề - chia sẻ, dù sản lượng năm nay giảm so với trước do nhu cầu thị trường thay đổi, nhưng cơ sở vẫn duy trì sản xuất với yêu cầu cao hơn về chất lượng. “Người tiêu dùng ngày càng khắt khe, không chỉ ở hương vị mà còn quan tâm đến quy trình sản xuất. Vì thế, từ nguyên liệu đến chế biến, đóng gói, chúng tôi luôn đặt vệ sinh, an toàn thực phẩm lên hàng đầu. Đó là cách duy nhất để giữ chân khách hàng lâu dài” - bà Bình nhấn mạnh.

Không chỉ tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chí về nguyên liệu như lựa chọn nguồn hàng có xuất xứ rõ ràng và bảo đảm vệ sinh, cơ sở Bình Chung còn chú trọng đến môi trường sản xuất. Dù diện tích nhà xưởng nhỏ hẹp, các khâu chế biến và đóng gói vẫn được tách biệt, vệ sinh thường xuyên; công nhân được trang bị đầy đủ găng tay, khẩu trang, mũ và đồ bảo hộ. Đặc biệt, cơ sở còn công khai toàn bộ quy trình làm bánh ngay tại điểm bán như một lời cam kết về sự minh bạch trong từng sản phẩm gửi đến tay người tiêu dùng.

Cùng tinh thần đó, tại cơ sở bánh Trung thu Minh Ý, ông Nguyễn Thừa Chiến - người có gần bốn thập kỷ gắn bó với nghề - vẫn giữ nguyên tắc “ngon phải từ gốc”, tức là từ khâu chọn nguyên liệu. “Bánh Trung thu truyền thống phải giữ được hương vị xưa. Vì thế, mỡ phần phải chọn loại tươi, bột làm bánh dẻo phải từ gạo nếp cái hoa vàng thì mới đạt độ dẻo và thơm đúng chuẩn” - ông Chiến chia sẻ. Ông cũng nhấn mạnh, dù quy mô sản xuất chỉ ở mức hộ gia đình, nhưng cơ sở vẫn tuân thủ đầy đủ các quy định về vệ sinh, từ việc tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho công nhân đến kiểm soát chặt chẽ đầu vào nguyên liệu.

Rời Xuân Đỉnh, phóng viên tìm đến xã An Khánh - một địa phương khác cũng có nghề làm bánh Trung thu lâu đời của Hà Nội. Tại đây, sự thay đổi rõ nét nhất là ý thức tuân thủ pháp luật và các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm của các hộ sản xuất. Nếu như trước kia, nhiều cơ sở còn làm thủ công ngay trong sân nhà, với sản lượng chỉ vài trăm chiếc mỗi mùa, thì nay phần lớn đã đầu tư máy móc, bố trí khu sản xuất riêng biệt, sạch sẽ, lắp đặt lưới chống côn trùng, che chắn nguyên liệu; công nhân đều mặc quần áo bảo hộ, đeo khẩu trang đầy đủ.

Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, chuyên viên Phòng Kinh tế xã An Khánh cho biết: Cách đây khoảng 10 năm, vào dịp Trung thu, có tới 50 - 60 hộ dân ở các thôn Thống Nhất, Chùa Tổng, Thắng Lợi (xã La Phù) và Đông Lao (xã Đông La), huyện Hoài Đức cũ - nay đều thuộc xã An Khánh - tham gia làm bánh Trung thu truyền thống, giải quyết việc làm cho nhiều lao động địa phương. Đến nay, cả xã chỉ còn hơn chục hộ giữ nghề. Tuy số hộ giảm mạnh, nhưng quy mô sản xuất và ý thức chấp hành các quy định pháp luật về an toàn thực phẩm, kinh doanh đã có nhiều chuyển biến tích cực.

Ông Nguyễn Hữu Quang - chủ cơ sở bánh Trung thu Ngọc Anh ở thôn Đông Lao, xã An Khánh - cho biết gia đình ông đã gắn bó với nghề hơn 40 năm và vẫn trung thành với dòng bánh truyền thống. Hiện toàn thôn chỉ còn ba hộ làm nghề, song chính sự khắt khe trong lựa chọn nguyên liệu, cải tiến mẫu mã và bảo đảm vệ sinh, an toàn thực phẩm đã giúp sản phẩm của họ giữ được chỗ đứng riêng. “Mỗi năm chúng tôi sản xuất khoảng 2.000 - 2.500 chiếc, chủ yếu là nhân đậu xanh và thập cẩm vì vẫn được người tiêu dùng ưa chuộng” - ông Quang chia sẻ.

Tăng cường kiểm tra chất lượng sản phẩm

Cùng với nỗ lực từ phía các cơ sở sản xuất, công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát an toàn thực phẩm cũng được các cơ quan chức năng tăng cường trong dịp cao điểm Trung thu. Đây là giai đoạn lượng tiêu thụ bánh, kẹo, đặc biệt là bánh Trung thu, tăng vọt, tiềm ẩn nguy cơ sản phẩm kém chất lượng, không rõ nguồn gốc trà trộn trên thị trường.

Bà Phạm Thị Chinh - Trưởng phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị phường Xuân Đỉnh cho biết, trước mỗi mùa Trung thu, phường đều tổ chức khám sức khỏe định kỳ, tập huấn kiến thức về vệ sinh, an toàn thực phẩm cho tất cả người tham gia sản xuất, chế biến và kinh doanh. Không chỉ dừng ở tuyên truyền, địa phương còn thành lập đoàn kiểm tra liên ngành để giám sát chặt chẽ việc bảo đảm an toàn thực phẩm.

“Công tác kiểm tra được tiến hành thường xuyên, nhất là vào thời điểm cận Trung thu, nhằm kịp thời truy xuất, thu hồi sản phẩm không đạt chất lượng; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm và công khai tên cơ sở, địa chỉ cũng như loại sản phẩm vi phạm trên phương tiện thông tin đại chúng” - bà Chinh nhấn mạnh.

Còn tại xã An Khánh, công tác kiểm tra cũng được triển khai nghiêm túc và có trọng tâm. Theo bà Nguyễn Thị Thu Hiền - chuyên viên Phòng Kinh tế xã An Khánh - lực lượng chức năng đã tiến hành rà soát, phân loại các hộ sản xuất, đồng thời hỗ trợ, hướng dẫn cơ sở hoàn thiện điều kiện sản xuất theo đúng quy định. Với những hộ quy mô nhỏ, sản xuất thời vụ, cán bộ xã thường xuyên nhắc nhở, kiểm tra thực tế để kịp thời ngăn chặn nguy cơ mất an toàn thực phẩm.

Thực tế cho thấy, dù thị trường hiện nay tràn ngập các dòng bánh Trung thu cao cấp trong nước và nhập khẩu, bánh Trung thu truyền thống vẫn giữ được chỗ đứng riêng trong lòng người tiêu dùng. Đó là lựa chọn của những người trân trọng giá trị xưa, tìm kiếm sự mộc mạc, thân thuộc trong từng miếng bánh. Chị Bùi Thị Trang, người dân thôn Chùa Tổng, xã An Khánh, chia sẻ, năm nào chị cũng chọn mua bánh Trung thu truyền thống trong xã để thắp hương và thưởng thức cùng gia đình.

“Ngày nay, người tiêu dùng không chỉ quan tâm bánh Trung thu ngon hay đẹp mắt, mà điều họ thực sự tìm kiếm là sự an tâm. Một chiếc bánh “sạch” - sạch từ nguyên liệu, quy trình sản xuất đến cái tâm của người thợ - mới tạo nên giá trị bền vững. Trong bối cảnh vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm được đặt lên hàng đầu, những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, minh bạch từng công đoạn, lại mang hương vị truyền thống thân thuộc càng dễ chiếm được cảm tình” - chị Trang chia sẻ.

Giữa thị trường đa dạng và áp lực cạnh tranh ngày càng lớn, bánh Trung thu truyền thống vẫn giữ được vị thế nhờ sự kiên định về chất lượng và đạo đức nghề nghiệp. Không chỉ là sản phẩm ẩm thực, đó còn là kết tinh của văn hóa, ký ức và niềm tự hào làng nghề. Khi người thợ làm bánh đặt chữ “tâm” lên hàng đầu - từ nguyên liệu đến quy trình - thì đó cũng chính là cách họ bảo vệ sức khỏe cộng đồng và gìn giữ niềm tin nơi người tiêu dùng.