Hộ kinh doanh nhỏ chật vật xoay xở đủ loại chi phí, bán một bát bún chỉ lời 2.000 đồng

Nỗi lo từ những gánh hàng nhỏ

Mỗi ngày chị Nguyễn Thị Thu (47 tuổi, phường An Phong, Hải Phòng) đều dậy từ 3 giờ để nấu nước dùng, rửa rau, thái thịt, chuẩn bị cho quán bún nhỏ đặt ngay trước cửa nhà. Quán chỉ có vài bộ bàn ghế nhựa, phục vụ khách quen quanh xóm. Mỗi ngày chị bán được khoảng 30–35 bát, giá 20.000 đồng một bát, doanh thu chỉ khoảng 600–700 nghìn đồng/ngày.

“Tính ra cả năm cũng hơn 200 triệu đấy, nhưng lãi chẳng được bao nhiêu" - chị Thu thở dài.

Theo chị, mỗi bát bún lời chưa đến 2.000 đồng. “Một nồi nước dùng phải dùng cả chục loại nguyên liệu: Thịt, xương, rau, bún, gia vị… cộng thêm tiền điện, nước, gas, rửa bát, lau dọn, mỗi ngày chi phí đã gần 400 nghìn đồng. Làm cả ngày chỉ còn lãi trăm, trăm rưỡi. Hôm nào trời mưa hay vắng khách thì coi như lỗ vốn. Ở đây, nhiều hộ kinh doanh ở phường An Phong (Hải Phòng) có doanh thu cũng vượt 200 triệu đồng/năm nhưng lãi thực chỉ đủ sống. Giá cả cứ leo thang mà thu nhập thì chẳng tăng, chúng tôi phải chật vật xoay xở từng ngày" - chị nói.

Không riêng gì chị Thu, nhiều hộ kinh doanh nhỏ ở An Phong cũng chung nỗi lo tương tự. Anh Đỗ Đình Toàn (55 tuổi) – chủ tiệm tạp hoá nhỏ trong khu dân cư – cho biết doanh thu của cửa hàng khoảng 250 triệu đồng/năm, cao nhất là dịp lễ, tết, nhưng chi phí nhập hàng chiếm tới 80%.

“Cứ nhập một triệu tiền hàng, lời được 100–150 nghìn là cùng. Nếu tính thuế dựa trên doanh thu thì coi như đánh luôn vào vốn. Chúng tôi buôn bán nhỏ, lời ít mà vẫn phải lo cho con đi học, cho mẹ già thuốc thang. Chỉ mong Nhà nước xem xét để dân buôn nhỏ còn yên tâm làm ăn" - anh nói.

Cách đó không xa, chị Ngọc Mai bán đồ ăn sáng trước cổng trường tiểu học cũng dậy từ 4 giờ mỗi ngày để chuẩn bị bánh mì, pate, xúc xích... Mỗi chiếc bánh giá 10–20 nghìn đồng, mỗi sáng bán được 70–80 suất, doanh thu khoảng 1 triệu đồng.

“Trừ nguyên liệu, rau dưa, túi hộp… hết chừng 700 nghìn, còn lại khoảng 300 nghìn tiền lãi,” chị tính toán. Một tháng bán đều thì lãi 5–6 triệu, một năm doanh thu hơn 200 triệu đồng. “Nếu chỉ nhìn doanh thu mà tính thuế thì dân buôn nhỏ như tôi khổ lắm. Cả nhà dậy sớm làm cùng, coi như lấy công làm lãi thôi,” chị nói.

Nhiều hộ kinh doanh ở An Phong thẳng thắn chia sẻ, họ buôn bán chỉ đủ để duy trì cuộc sống. Quán xá thường tận dụng hiên nhà hay góc sân, người thân trong gia đình thay nhau phụ giúp. Mỗi ngày đều bắt đầu từ tờ mờ sáng, chuẩn bị hàng hoá, dọn dẹp, phục vụ khách rồi thu dọn đến tối muộn. Sau khi trừ chi phí, phần còn lại chỉ đủ lo sinh hoạt và học hành cho con cái, hiếm khi có khoản dư. Với họ, giữ được quán mở đều đặn và cuộc sống tạm ổn đã là điều đáng quý.

Sẽ tính toán lại ngưỡng doanh thu chịu thuế để đảm bảo công bằng với hộ kinh doanh

Ông Tống Văn Doanh, cựu cán bộ phụ trách thu thuế địa bàn phường An Phong (Hải Phòng) cho biết việc xác định ngưỡng thu nhập nhằm khuyến khích hộ kinh doanh kê khai minh bạch và đảm bảo công bằng thuế. Tuy nhiên, với đặc thù kinh doanh nhỏ lẻ, “ngưỡng 200 triệu đồng/năm có thể chưa phản ánh đúng thực tế lãi lỗ của người dân”.

Theo ông, cơ quan thuế địa phương luôn ghi nhận ý kiến của các hộ kinh doanh và sẽ kiến nghị cấp trên xem xét để có chính sách phù hợp hơn với điều kiện thực tế.

Liên quan đến ngưỡng doanh thu chịu thuế từ 200 triệu đồng/năm trở lên, Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cũng cho biết, thống kê hiện nay cho thấy nếu áp dụng ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng/năm, khoảng 44,4% số hộ kinh doanh sẽ được miễn thuế TNCN. Theo ông, việc thiết kế mức ngưỡng này đã tính đến khả năng hỗ trợ nhóm kinh doanh nhỏ.

Ông Sơn chia sẻ, ngành thuế đang trong giai đoạn chuyển đổi từ phương pháp quản lý thuế khoán sang tự kê khai, vì vậy cơ quan thuế sẽ tiếp tục theo dõi, đánh giá tác động thực tế và lắng nghe phản ánh của người dân. “Nếu cần thiết, cơ quan thuế sẽ đề xuất điều chỉnh mức doanh thu phù hợp hơn để bảo đảm chính sách sát thực tế”, ông nói.

Ngày 19.11 vừa qua, tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) và Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ sẽ đề xuất tính toán lại ngưỡng doanh thu khởi đầu để áp dụng thuế đối với hộ kinh doanh cho phù hợp hơn.

Bộ trưởng đồng tình với các ý kiến cho rằng cách xác định ngưỡng doanh thu chịu thuế hiện nay đang bộc lộ bất cập, chưa tạo được sự công bằng với người lao động có thu nhập từ tiền công, tiền lương.

Lãnh đạo Bộ Tài chính cho hay trong quá trình sửa đổi luật, Bộ Tài chính cũng đang xem xét nâng ngưỡng thu nhập chịu thuế đối với người làm công ăn lương. Vì vậy, chính sách thuế với hộ, cá nhân kinh doanh cũng cần được tính toán lại, đặc biệt là ngưỡng doanh thu chịu thuế, để tránh tình trạng hộ kinh doanh cảm thấy bất lợi so với nhóm làm công ăn lương. Bộ trưởng khẳng định sẽ tiếp thu ý kiến và nghiên cứu một mức ngưỡng khởi đầu phù hợp hơn cho hộ kinh doanh.