Hệ sinh thái startup đại học châu Âu bùng nổ với định giá hàng trăm tỉ USD

Các trường đại học và phòng thí nghiệm nghiên cứu từ lâu đã giữ vai trò trung tâm của tiến bộ công nghệ ở châu Âu. Hiện hệ sinh thái startup tách ra từ trường đại học đã phát triển với tổng giá trị khoảng 398 tỉ USD và tiếp tục là điểm đến của dòng vốn đầu tư.

Báo cáo của Dealroom năm 2025 cho thấy có 76 doanh nghiệp công nghệ tiên tiến và khoa học đời sống đạt mức định giá 1 tỉ USD hoặc doanh thu 100 triệu USD. Những tên tuổi như Iceye, IQM, Isar Aerospace, Synthesia hay Tekever đang tạo nên sức hút mạnh mẽ với các quỹ đầu tư.

Trong tháng 12.2025, hai quỹ mới xuất hiện với mục tiêu hỗ trợ nhân tài từ các trường công nghệ châu Âu. PSV Hafnium từ Đan Mạch đã huy động được 60 triệu euro, tương đương 71 triệu USD. U2V đặt tại Berlin, London và Aachen cũng đang hướng đến quy mô vốn tương tự.

Xu hướng đầu tư vào startup từ trường đại học được thúc đẩy bởi các quỹ tiên phong như Cambridge Innovation Capital hay Oxford Science Enterprises. Hiện ngày càng nhiều nhà đầu tư độc lập tham gia, coi đây là lĩnh vực giàu tiềm năng. Thương vụ startup công nghệ lượng tử Oxford Ionics được công ty điện toán lượng tử Mỹ IonQ mua lại trong năm 2025 là ví dụ mang về hơn 1 tỉ USD cho nhà đầu tư.

Sự quan tâm của nhà đầu tư đang lan sang nhiều lĩnh vực mới như năng lượng hạt nhân với Proxima Fusion hay thiết bị bay không người lái lưỡng dụng với Quantum Systems được định giá hơn 3 tỉ USD. Các doanh nghiệp này tận dụng trực tiếp kết quả nghiên cứu từ các phòng thí nghiệm chuyên sâu.

Nguồn vốn tăng lên giúp startup dễ dàng hơn trong thương mại hóa nghiên cứu và tiếp cận hỗ trợ phát triển. Tuy vậy, thách thức lớn vẫn nằm ở việc tìm vốn cho giai đoạn tăng trưởng. Gần 50% nguồn vốn cuối vòng cho startup công nghệ cao và khoa học đời sống ở châu Âu vẫn phụ thuộc vào nhà đầu tư từ bên ngoài khu vực, chủ yếu từ Mỹ. Nếu không cải thiện điều này, châu Âu khó tận dụng tối đa lợi ích từ đầu tư vào nhân lực và nghiên cứu công nghệ.