Đầu tư AI chưa vượt 0,4% GDP Mỹ, nhỏ hơn bong bóng dot-com trước đây

Các công ty công nghệ đang rót hàng trăm tỉ USD vào chip AI, sức mạnh tính toán, trung tâm dữ liệu và cơ sở hạ tầng khác trong cuộc đua triển khai trí tuệ nhân tạo, hứa hẹn mang lại mức tăng năng suất đáng kể.

Tuy nhiên, nhà kinh tế trưởng IMF, Pierre-Olivier Gourinchas, cảnh báo rằng sự bùng nổ này có thể dẫn đến sự sụp đổ theo kiểu bong bóng dot-com, nhưng ít có khả năng trở thành khủng hoảng hệ thống ảnh hưởng đến nền kinh tế Mỹ hay toàn cầu.

Gourinchas cho rằng có nhiều điểm tương đồng giữa bong bóng cổ phiếu internet vào cuối những năm 1990 và sự bùng nổ AI hiện nay.

Cả hai thời kỳ đều chứng kiến định giá cổ phiếu tăng cao dựa trên kỳ vọng về công nghệ đột phá, đồng thời thúc đẩy tiêu dùng, góp phần gia tăng áp lực lạm phát.

Ông nhấn mạnh rằng, khác với những giai đoạn bong bóng mang tính hệ thống, đầu tư vào AI hiện nay chủ yếu dựa trên nguồn vốn sẵn có của các công ty công nghệ, không sử dụng nợ đòn bẩy, nên nếu thị trường điều chỉnh, chỉ một số cổ đông sẽ chịu thiệt hại.

Tuy nhiên, Gourinchas lưu ý rằng lợi ích kinh tế từ AI vẫn chưa được hiện thực hóa.

Cũng giống như cổ phiếu internet trước đây, các khoản đầu tư hiện tại chưa mang lại doanh thu tương xứng, nhưng quy mô bùng nổ AI hiện nhỏ hơn so với thời kỳ dot-com, với mức đầu tư chưa đến 0,4% GDP Mỹ kể từ năm 2022, so với 1,2% GDP trong giai đoạn 1995–2000.

Dù tác động trực tiếp đến hệ thống tài chính có thể hạn chế, sự điều chỉnh định giá AI vẫn có thể ảnh hưởng đến tâm lý thị trường, khả năng chấp nhận rủi ro và định giá tài sản rộng hơn, tác động đến các tổ chức tài chính phi ngân hàng.

Trong khi đó, báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới của IMF ghi nhận đầu tư AI là một yếu tố thúc đẩy tăng trưởng toàn cầu trong năm nay, cùng với điều kiện tài chính tương đối dễ dàng và thuế quan Hoa Kỳ ổn định.

Tuy nhiên, Gourinchas cảnh báo rằng đầu tư và tiêu dùng tăng nhanh đang gây áp lực lạm phát, ngay cả khi năng suất chưa cải thiện.

IMF dự báo lạm phát giá tiêu dùng tại Mỹ sẽ giảm nhẹ xuống còn 2,7% vào năm 2025 và 2,4% vào năm 2026, chậm hơn so với mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang.

Các yếu tố khác như giảm lượng nhập cư, hạn chế nguồn cung lao động và tác động chậm trễ từ thuế quan cũng góp phần giữ lạm phát cao.

Gourinchas nhận định các nhà nhập khẩu và xuất khẩu đang gánh chịu chi phí thuế quan mà chưa chuyển hết đến người tiêu dùng cuối cùng, tương tự các phân tích học thuật và khảo sát doanh nghiệp trước đó.

Nhìn chung, bùng nổ AI có thể tạo ra điều chỉnh định giá và rủi ro cho một số nhà đầu tư, nhưng không đe dọa ổn định hệ thống tài chính, trong khi vẫn mang lại tiềm năng tăng trưởng dài hạn nếu các lợi ích từ công nghệ được hiện thực hóa.