Trường học siêu nhỏ STEM: Cá nhân hóa học tập, mở lối tương lai

Giải pháp thiết thực

Karyn MacVean, sống tại thành phố Phoenix, bang Arizona, Mỹ, có hai người con đều mắc chứng tự kỷ, không muốn đăng ký trường công, nơi mọi học sinh đều sinh hoạt bình đẳng và thiếu sự chăm sóc riêng biệt. Thay vào đó, chị mong muốn tìm một ngôi trường có thể hỗ trợ nhu cầu xã hội và trí tuệ cảm xúc của con, đồng thời vẫn đảm bảo nền tảng học thuật vững chắc về Toán và Khoa học.

Sau nhiều ngày tìm kiếm, MacVean lựa chọn Học viện Prep Science, một trường tư thục nhỏ với 22 học sinh từ lớp 6 - 12, phía Nam Phoenix. Ngôi trường đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của gia đình: Sĩ số ít, chương trình linh hoạt và tập trung phát triển toàn diện.

Prep Science là một microschool, mô hình trường học siêu nhỏ đang ngày càng phổ biến tại Mỹ trong những năm gần đây. Điểm khác biệt nổi bật của trường là tập trung đào tạo STEM (Science - Khoa học; Technology - Công nghệ; Engineering - Kỹ thuật; Mathematics - Toán học).

Microschool là cộng đồng học tập nhỏ, thường chỉ từ 10 - 150 học sinh, nơi trải nghiệm học tập được cá nhân hóa và linh hoạt. Khác với trường công truyền thống, các cơ sở này chú trọng dạy học dựa trên dự án, ứng dụng công nghệ và phát triển tư duy phản biện.

Do được phụ huynh hoặc giáo viên sáng lập, tài trợ chủ yếu từ học phí, mô hình này ngày càng phổ biến toàn cầu nhờ khả năng đáp ứng đa dạng nhu cầu học tập trong kỷ nguyên thay đổi nhanh. Ở nhiều nơi, microschool được ví với Montessori hay Waldorf, nhưng nổi bật hơn nhờ tích hợp công nghệ và khả năng điều chỉnh theo từng cá nhân.

Ông Kenneth Mims - người sáng lập Học viện Prep Science, cho biết: “Các trường học siêu nhỏ có thể trở thành giải pháp thiết thực cho học sinh có nhu cầu đặc biệt, đặc biệt là trẻ tự kỷ. Với quy mô giới hạn, Prep Science cho phép giáo viên cá nhân hóa việc học và đồng hành sát sao với sự phát triển trí tuệ cảm xúc của từng học sinh”.

Học viện Prep Science còn xây dựng chương trình giảng dạy xoay quanh STEAM, lồng ghép robot và khoa học máy tính, hướng tới nhóm học sinh mà phụ huynh tin tưởng có khả năng bước tiếp vào đại học hoặc hòa nhập thị trường lao động.

Trường có quy trình tuyển sinh riêng để đảm bảo môi trường học tập phù hợp, không nhận những học sinh có hành vi bạo lực. Giá trị cốt lõi của trường là tạo ra không gian nơi học sinh “được khuyến khích phát huy tối đa tiềm năng”.

Định hướng nghề nghiệp

Bên cạnh học tập, Học viện Prep Science nhấn mạnh chuẩn bị nghề nghiệp. Một số môn học giúp học sinh tiếp cận các lĩnh vực STEM mới nổi, như kỹ thuật hàng không vũ trụ. Chính tầm nhìn này đã thuyết phục chị MacVean lựa chọn ngôi trường.

Chị chia sẻ: “Chương trình học phản ánh thực tế hoạt động của các ngành công nghiệp, giúp học sinh trau dồi kỹ năng cần thiết để gia nhập thị trường lao động trong tương lai. Nó phù hợp với niềm tin của gia đình tôi rằng mỗi đứa trẻ phát triển với tốc độ khác nhau, không thể đặt các em vào chung một lớp”.

Đối với Caroline, 13 tuổi, con gái của MacVean, Prep Science mang đến trải nghiệm hoàn toàn khác biệt so với môi trường giáo dục trước đây, kể cả các trường dành cho học sinh có nhu cầu đặc biệt: “Trước kia em không thấy mình được trân trọng hay hỗ trợ. Ở đây, thầy cô thực sự hiểu nhu cầu của em. Thật tuyệt vời, em cảm giác như tìm được ngôi nhà thứ hai”, Caroline nói.

Trong bối cảnh thế kỷ 21 với tốc độ thay đổi chóng mặt, khi dữ liệu và tự động hóa ngày càng định hình tương lai, mô hình lớp học truyền thống đang chịu sức ép phải tự làm mới mình. Những giảng đường đông nghẹt hay giáo trình rập khuôn không còn đủ để trang bị cho thế hệ trẻ khả năng thích ứng với một thế giới phức tạp và biến động.

Từ nhu cầu đổi mới đó, mô hình trường học siêu nhỏ STEM xuất hiện như một cách tiếp cận khác biệt. Học viện Prep Science không phải đơn vị duy nhất “đón đầu” xu hướng. Tỷ phú Elon Musk là một trong những nhân vật tiên phong xây dựng thử nghiệm mô hình STEM microschool.

Năm 2014, ông lập trường Ad Astra trong khuôn viên SpaceX tại California với 14 học sinh, phần lớn là con của cán bộ nhân viên công ty. Ngôi trường nhỏ gọn nhưng giàu tính thử nghiệm này tập trung vào giáo dục STEM, học tập theo dự án và giải quyết vấn đề. Sau đó, Ad Astra phát triển thành Astra Nova, mô hình trường trực tuyến phi lợi nhuận, tiếp tục duy trì định hướng đổi mới và cá nhân hóa.

Mở rộng giới hạn

Mới đây, Elon Musk tiếp tục xây dựng một cơ sở Astra Nova tại Bastrop, bang Texas, thông qua Quỹ Musk. Trường được cấp phép chính thức, vận hành theo định hướng Montessori, chú trọng thực hành và STEM, với mục tiêu dài hạn mở rộng thành đại học.

Dù là mô hình trực tuyến, sáng kiến này hội tụ các đặc điểm cốt lõi: Quy mô giới hạn, chương trình linh hoạt và khuyến khích sáng tạo, cho thấy sự phổ biến của giáo dục STEM so với giáo dục truyền thống.

Ngôi trường này, dựa trên nguyên tắc Montessori, chú trọng học thực hành và STEM, với kế hoạch dài hạn mở rộng thành đại học. Trường được cấp phép bởi Sở Chăm sóc Trẻ em bang Texas.

Phương pháp giáo dục của Musk tập trung vào việc xóa bỏ hạn chế của các hệ thống truyền thống, vốn quá cứng nhắc để đáp ứng nhu cầu một thế giới thay đổi nhanh. Ông ủng hộ nền giáo dục khơi dậy trí tò mò, rèn luyện tư duy phản biện và trang bị cho học sinh khả năng giải quyết các thách thức thực tế thay vì chỉ học thuộc lòng.

Các trường như Ad Astra, Astra Nova được xây dựng dựa trên niềm tin này, cung cấp chương trình giảng dạy độc đáo, ưu tiên STEM và cho học sinh tiếp xúc với tình huống thực tế như thiết kế tàu vũ trụ hay viết mã AI. Musk tuyên bố mục tiêu của ông là đào tạo những “công dân không gian”, có khả năng đóng góp cho tương lai của nhân loại trên Trái đất và xa hơn nữa.

Astra Nova khuyến khích học sinh học qua các dự án liên ngành, khám phá qua trải nghiệm thay vì giáo án rập khuôn. Tham vọng của Musk không dừng lại ở việc xây dựng trường học, mà còn khơi dậy phong trào toàn cầu, thúc đẩy giới giáo dục và phụ huynh khám phá phương pháp học tập thay thế giáo dục truyền thống.

Cơ hội cho giáo dục thế kỷ 21

Khái niệm trường học siêu nhỏ, được Musk và nhiều nhà giáo dục ủng hộ, có tiềm năng định hình lại tương lai giáo dục thông qua học tập cá nhân hóa và thích ứng. Trong thế giới công nghệ phát triển nhanh, các microschool có thể khai thác AI và các công cụ hiện đại để cải thiện kết quả học tập, đồng thời cung cấp giải pháp thay thế hấp dẫn cho các gia đình tìm kiếm sự đồng điệu với các giá trị cá nhân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, nơi giáo dục truyền thống còn nhiều hạn chế.

Nếu được phát triển chu đáo, các trường học nhỏ có thể trở thành sự bổ sung quan trọng cho giáo dục truyền thống, làm đa dạng hóa phương pháp và cách tiếp cận học tập. Tuy nhiên, triển khai mô hình tại Mỹ vẫn đối mặt nhiều thách thức. Điều quan trọng nhất là sự chấp thuận từ chính quyền bang và chính phủ. Ví dụ, Học viện Unbound, một trong những cơ sở đi đầu ứng dụng STEM, đã bị bốn bang từ chối phê duyệt hoạt động.

Ngoài ra, với sĩ số ít, nguồn lực của các trường thường hạn chế, khó duy trì đội ngũ giáo viên đủ chuyên môn cho nhiều môn học, đặc biệt bậc trung học. Cơ sở vật chất và trang thiết bị cũng khó sánh với trường công lập hoặc tư thục lớn, khiến học sinh có ít cơ hội tiếp cận phòng thí nghiệm, thư viện hay các hoạt động ngoại khóa đa dạng.

Do không chịu giám sát chặt chẽ như hệ thống công lập, nhiều trường nhỏ không bắt buộc kiểm định chất lượng, gây lo ngại về tính đồng đều trong chương trình. Việc thiếu chuẩn hóa có thể khiến học sinh gặp khó khi chuyển môi trường học khác hoặc xét tuyển đại học.

Cuối cùng, quy mô nhỏ khiến học sinh ít cơ hội tiếp xúc tập thể đa dạng về văn hóa, năng lực và quan điểm, những yếu tố quan trọng giúp trẻ hình thành kỹ năng xã hội và khả năng thích ứng. Vì vậy, dù giàu tiềm năng, trường học siêu nhỏ vẫn cần vượt qua nhiều thách thức để trở thành mô hình giáo dục bền vững và phổ biến.