Tạo hứng thú cho học sinh qua bài toán thực tế

Giúp học sinh hứng thú với môn học "khô khan"

Hơn 26 năm gắn bó với nghề, thầy Nguyễn Khánh Hoàn- giáo viên Trường THCS Trần Phú (quận Hoàng Mai, Hà Nội) luôn sáng tạo ra các giải pháp nhằm giúp học sinh có thêm tình yêu và niềm say mê đối với môn toán.

Khẳng định toán học rất gần gũi và thực sự cần thiết đối với cuộc sống của mỗi con người, thầy Hoàn cho biết: Toán là môn khoa học cơ bản, hiện diện ở mọi lĩnh vực trong cuộc sống. Ví dụ như, cuộc sống sẽ rất khó khăn nếu như con người không biết đến các con số và các phép tính.

Gần gũi hơn, môn toán sẽ giúp học sinh tính được số lượng của giấy dán tường hoặc lượng sơn cần dùng nếu muốn làm đẹp lại căn phòng của mình. Hoặc để trở thành một người nông dân thông thái thì phải biết tính toán cần bao nhiêu cây giống, hạt giống phù hợp với diện tích đất mảnh vườn mà mình có. Cũng như để đo chiều cao của một cây xanh hay một tòa tháp mà không đo trực tiếp được thì em phải làm như thế nào?...

Thầy Hoàn chia sẻ, mặc dù môn toán có vai trò rất quan trọng nhưng trong thực tế vẫn còn nhiều học sinh chưa thích học toán. Nguyên nhân là học sinh chưa thấy được vai trò và tầm quan trọng của môn Toán đối với thực tiễn cuộc sống. Do đó trong những năm qua, thầy đã tìm ra và áp dụng giải pháp “Tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua bài toán thực tế” vào công tác giảng dạy.

Việc đưa các bài tập thực tế vào trong giờ học không chỉ giúp cho học sinh thấy được môn toán gần gũi thiết thực với cuộc sống mà còn giúp khơi gợi tình yêu và niềm say mê với toán học.

6 thời điểm để tạo hứng thú học toán

Để đưa được bài toán thực tế vào trong tiết dạy toán, đòi hỏi người thầy phải hết sức khéo léo và lựa chọn những thời điểm thích hợp để đạt hiệu quả cao nhất. Theo thầy Hoàn, có 6 thời điểm để giúp học sinh tiếp xúc với tính thực tế của bài toán mà thầy đã áp dụng rất thành công.

Thời điểm thứ nhất là đưa bài toán thực tế vào khâu đặt vấn đề và chuyển ý trong tiết dạy. Việc làm này có một vai trò quan trọng bởi nó khơi gợi tính tò mò, sự tập trung và mong muốn khám phá kiến thức mới cho học sinh.

Thời điểm thứ hai là lúc sử dụng bài toán thực tế vào khâu củng cố kiến thức. Điều này giúp học sinh nắm vững hệ thống kiến thức của bài học, ghi nhớ kiến thức sâu sắc hơn và đồng thời giúp học sinh thấy được ý nghĩa của toán học trong thực tiễn một cách đầy đủ; qua đó học sinh thấy được toán học thật gần gũi với cuộc sống.

Thời điểm thứ ba là sử dụng bài toán thực tế trong các giờ luyện tập. Ví dụ trong tiết luyện tập, khi dạy học sinh thu thập và biểu diễn dữ liệu (toán lớp 6), thầy tổ chức hoạt động trải nghiệm, cho học sinh trở thành “biên tập viên thời tiết”, giao nhiệm vụ cho các em thu thập nhiệt độ của một số vùng tại mốc thời gian nhất định trong một tuần, từ đó đưa ra những nhận xét về biến đổi thời tiết…

Thời điểm thứ tư là sử dụng bài toán thực tế trong giờ ôn tập chương. Điều này đặc biệt thuận lợi vì đặc điểm của các bài toán thực tiễn là tích hợp và kết nối các nội dung kiến thức.

Thời điểm thứ năm là lúc tăng cường các bài tập thực tế gần gũi với đời sống vào khâu kiểm tra và đánh giá. Qua các bài kiểm tra sẽ giúp các em củng cố thêm kiến thức, góp phần rèn luyện ý thức giải quyết các vấn đề thực tế khoa học và chính xác bằng các kiến thức toán học.

Thời điểm thứ sáu là tổ chức tốt các tiết thực hành và hoạt động ngoại khóa theo chủ đề toán học. Các hoạt động này gây hứng thú cho quá trình học tập môn toán. Đồng thời bổ sung, đào sâu và mở rộng kiến thức nội khóa; liên hệ kiến thức với thực tiễn, rèn cách thức làm việc tập thể, tạo điều kiện phát triển và bồi dưỡng năng khiếu.

Nhân rộng sáng kiến

Thầy Hoàn chia sẻ, sau khi áp dụng giải pháp “Tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua bài toán thực tế” vào giảng dạy, thầy nhận thấy học sinh đã yêu thích Toán hơn, một số học sinh chưa thích học toán đã thích học toán. Chính vì thế mà chất lượng giảng dạy bộ môn toán lớp thầy phụ trách được cải thiện rõ rệt. Hàng năm chất lượng môn toán các lớp thầy phụ trách luôn vượt chỉ tiêu nhà trường giao.

Sau khi nhận thấy tính hiệu quả giải pháp nêu trên, với cương vị là giáo viên cốt cán bộ môn toán quận Hoàng Mai, thầy Hoàn lan tỏa nhiệt huyết và chia sẻ giải pháp của mình đến các giáo viên toán trong toàn quận và đều có những phản hồi tích cực. Minh chứng cụ thể là kết quả thi vào lớp 10 THPT của quận Hoàng Mai luôn nằm trong tốp đầu của thành phố trong nhiều năm gần đây.

Em Cao Bạch Phượng- học sinh lớp 7A Trường THCS Trần Phú bộc bạch: Trước đây, em rất sợ học toán. Nhưng sau khi có thầy Hoàn giảng bài, em đã thích Toán hơn. Những giờ dạy của thầy mang tính thực tế rất cao, giúp học sinh cả lớp luôn hứng thú để tìm tòi những kiến thức mới. Em rất thích bài học đo chiều cao cây xanh trên sân trường mà thầy dạy.

Cô Đỗ Thị Thu Phương- Phó hiệu trưởng Trường THCS Trần Phú chia sẻ: Thầy Nguyễn Khánh Hoàn là giáo viên có chuyên môn giỏi và tận tâm với nghề, được đồng nghiệp trân trọng, học sinh yêu quý. Trong nhiều năm công tác, thầy Hoàn đã gặt hái được nhiều thành tích trong công tác giảng dạy.

Với sáng kiến “Tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua bài toán thực tế”, trong vòng chung khảo xét duyệt Giải thưởng Nhà giáo Hà Nội tâm huyết sáng tạo lần 6 vừa qua, giải pháp của thầy Hoàn đã được đánh giá cao, có cách tiếp cận văn minh, rất phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông mới.

Nếu chương trình cũ viết theo lối hàn lâm, lý thuyết thì chương trình mới đã đưa toán học gần gũi hơn qua các bài toán thực tiễn. Giải pháp của thầy đã giúp nhiều đồng nghiệp tiếp cận và giảng dạy chương trình phổ thông mới, không bị bỡ ngỡ mà chủ động, sử dụng linh hoạt các bài toán thực tiễn vào các tiết học một cách hiệu quả, linh hoạt, không rập khuôn theo sách giáo khoa.