Bất cập xung quanh công bố việc làm của sinh viên tốt nghiệp ​

Tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm gần 100%

Tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia TPHCM, thống kê cho thấy, tỉ lệ sinh viên có việc làm sau 1 năm tốt nghiệp (năm 2023) ở nhiều ngành đạt mức cao, như ngành Kỹ thuật điện tử - viễn thông (chất lượng cao), Khoa học máy tính (chương trình tiên tiến), Khoa học Môi trường, Địa chất học đạt 100%; ngành Sinh học đạt 92,21%; ngành Vật lý học đạt 95,83%... Ngành Hải dương học và Kỹ thuật hạt nhân có tỉ lệ thấp nhất, đạt 66,67%.

Tương tự, tại Trường Đại học Quốc tế - Đại học Quốc gia TPHCM, nhiều ngành tỉ lệ sinh viên có việc làm đạt mức tuyệt đối như Ngôn ngữ Anh, Khoa học dữ liệu, Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng... Các ngành còn lại phần lớn đạt mức 80% trở lên, trừ ngành Kỹ thuật môi trường chỉ đạt tỉ lệ 50%.

Tại Trường Đại học Tôn Đức Thắng, TS Trần Trọng Đạo - Hiệu trưởng trường - cho biết, năm học 2023 - 2024, trường đã ban hành quyết định tốt nghiệp và cấp bằng tiến sĩ cho 6 nghiên cứu sinh; cấp bằng tốt nghiệp thạc sĩ cho 87 học viên cao học và có 6.878 sinh viên được trao bằng tốt nghiệp đại học, trong đó có 9,33% tốt nghiệp xuất sắc, giỏi, 61% tốt nghiệp khá. Tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp của trường có việc làm trong vòng 12 tháng kể từ ngày tốt nghiệp đạt 99,4%; sinh viên tốt nghiệp làm đúng và liên quan đến ngành đào tạo chiếm 82,9%.

ThS Phạm Thái Sơn - Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông Trường Đại học Công Thương TPHCM - cho biết, tỉ lệ sinh viên có việc làm chung toàn trường tốt nghiệp năm 2023 là 91%, trong đó ngành Điện tử, Cơ khí và May - thiết kế thời trang có tỉ lệ cao nhất, đạt 99%; các ngành như Công nghệ thực phẩm, Công nghệ thông tin, Công nghệ hóa học đạt tỉ lệ việc làm 88%; các ngành còn lại đạt trên 85%.

"Tỉ lệ sinh viên có việc làm đúng ngành thuộc khối Kỹ thuật và Công nghệ cao nhất với 92%; còn các ngành Luật, Ngôn ngữ Anh, Du lịch, Kinh doanh đạt 80 - 88%" - ông Sơn thông tin.

Ở khu vực phía Bắc, tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm tại các trường cũng ở mức rất cao. Đơn cử, tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, báo cáo tình hình việc làm sinh viên tốt nghiệp năm 2023 cho thấy, tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp đã có việc làm dao động từ 80 - 100%.

Hay tại Trường Đại học Ngoại thương, kết quả khảo sát tỉ lệ sinh viên ra trường có việc làm trong khoảng 12 tháng sau tốt nghiệp năm 2022 là 98,79% (trong tổng số 3.657 sinh viên). 4 ngành đào tạo có tỉ lệ 100% sinh viên tốt nghiệp có việc làm bao gồm: Ngôn ngữ Anh, Pháp, Trung, Nhật.

Mẫu khảo sát chưa đồng nhất

Theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đề án tuyển sinh của các trường cần công khai tỉ lệ tốt nghiệp đã có việc làm, nhưng lại không nói rõ là tỉ lệ nào. Điều này dẫn đến thực tế, mẫu khảo sát giữa các trường luôn có sự bất đồng, không thống nhất về số lượng mẫu khảo sát. Có trường, tỉ lệ mẫu khảo sát chỉ khoảng 1/2 số lượng sinh viên tốt nghiệp ra trường.

Sự bất đồng trong việc lấy mẫu khảo sát khiến nhiều người lo ngại về sự khách quan, công bằng, khi so sánh tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp giữa các trường để có sự lựa chọn phù hợp.

TS Lê Viết Khuyến - nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo), Phó Chủ tịch Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng Việt Nam - cho rằng, các số liệu khảo sát tỉ lệ sinh viên có việc làm sau khi tốt nghiệp đại học của các trường hiện nay chỉ được công bố một chiều và chưa có sự đối sánh của cơ quan chức năng.

"Tỉ lệ sinh viên có việc làm sau khi ra trường có ý nghĩa rất lớn, là căn cứ để cơ sở giáo dục đánh giá, nâng cao chất lượng đào tạo.

Do đó, việc lấy mẫu làm khảo sát phải vô cùng chỉn chu, từ chỗ kết nối, để sinh viên thấy được trách nhiệm của mình dù đã ra trường, đến xây dựng bảng hỏi sao cho hợp lý. Việc này, ngoài công bố một phía từ các trường, cần có sự giám sát, đối sánh, kiểm chứng từ Bộ GDĐT, thậm chí là cả xã hội" - ông Khuyến kiến nghị.