“Thắp lửa” văn hóa, nâng cao đời sống vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại Ea Na

Ở tuổi 67, bà H’Phong Niê- Người uy tín ở buôn Kuốp, Ea Na (Đắk Lắk) luôn tích cực trong công tác tuyên truyền, vận động bà con gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống. Ảnh: NG

"Người giữ lửa" văn hóa và nếp sống mới

Trong công cuộc "thắp lửa" văn hóa tại Ea Na, bà H’Phong Niê (67 tuổi, ở buôn Kuốp) là một tấm gương tiêu biểu. Dù đã nghỉ hưu từ năm 2015 sau thời gian dài cống hiến trong công tác chính quyền, bà H’Phong vẫn tích cực đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng như Phó Bí thư, Trưởng Ban Công tác Mặt trận, Chi hội trưởng Chi hội Người cao tuổi, Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh.

Với vốn hiểu biết sâu sắc về văn hóa DTTS, bà H'Phong luôn là người đi đầu trong việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống Êđê. Nhờ sự nỗ lực tuyên truyền, vận động của bà và những người uy tín khác, các lễ hội, điệu hát, múa và ẩm thực mang sắc thái văn hóa độc đáo tại Ea Na được duy trì và phát triển mạnh mẽ.

Bà H’Phong chia sẻ: “Để làm tốt công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa, người có uy tín không chỉ gương mẫu đi đầu mà còn phải tích cực tuyên truyền, vận động, thuyết phục bà con duy trì, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp”.

Bên cạnh đó, bà còn tích cực vận động bà con trong buôn thực hiện tốt hương ước, quy ước, từng bước xóa bỏ các tập tục lạc hậu như thách cưới, tảo hôn, hay tổ chức ăn uống dài ngày, hướng đến nếp sống văn minh.

Tiên phong phát triển du lịch cộng đồng

Buôn Kuốp (xã Ea Na, tỉnh Đắk Lắk) - nơi sinh sống của 315 hộ dân, gần 2.200 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào Êđê và M’nông, vẫn còn lưu giữ khoảng 50 nhà dài truyền thống cùng nhiều giá trị văn hóa quý giá như: Diễn tấu cồng chiêng, hát Ay ray, múa xoang, và các nghề thủ công như đan lát, dệt thổ cẩm, chế tác nhạc cụ. Đặc biệt, buôn Kuốp có vị trí địa lý thuận lợi, chỉ cách trung tâm tỉnh Đắk Lắk hơn 20km và nằm trên cung đường du lịch thác Dray Nur - Dray Sáp Thượng, tạo tiền đề vững chắc cho phát triển du lịch.

Từ tháng 3/2024, việc buôn Kuốp được công nhận là buôn du lịch cộng đồng đã mở ra cơ hội lớn để buôn đẩy mạnh quảng bá, mời gọi khách du lịch đến lưu trú, giao lưu văn hóa và trải nghiệm. Đây là thành quả của sự đầu tư từ các cấp chính quyền và nỗ lực không ngừng nghỉ từ chính cộng đồng, mà bà H'Phong là một trong những hạt nhân tiêu biểu.

Bà H’Phong không chỉ là người vận động mà còn là một trong những hộ dân đầu tiên ở buôn Kuốp tham gia làm du lịch cộng đồng, tổ chức dịch vụ lưu trú. Gia đình bà đã sửa sang tường rào, cổng ngõ, khu vực vệ sinh, trồng thêm hoa, cây cảnh để tạo không gian gần gũi. Đặc biệt, bà chú trọng cải tạo lại ngôi nhà dài truyền thống của người Êđê, bố trí không gian trưng bày các vật dụng truyền thống.

Song song đó, bà H’Phong đã khôi phục lại nghề làm rượu cần truyền thống của người Êđê, cùng con cháu phát triển thành thương hiệu Rượu cần Ây Thi. Sản phẩm này không chỉ phục vụ khách du lịch thưởng thức tại chỗ mà còn trở thành sản phẩm nông nghiệp đặc trưng tham gia các hội chợ thương mại.

Xác định điểm nhấn để làm du lịch cộng đồng, ngoài cảnh quan thiên nhiên còn đến từ những bản sắc văn hóa truyền thống đặc sắc của cư dân bản địa, bà H’Phong còn vận động các nghệ nhân truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ; tuyên truyền phụ nữ trong buôn dệt thổ cẩm, giữ gìn ẩm thực và vận động người dân bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan sáng, xanh, sạch, đẹp. Nhờ đó, buôn Kuốp hiện vẫn giữ gìn nhiều nét đẹp truyền thống như cồng chiêng, dân ca, múa xoang, ẩm thực đặc sắc, và có hẳn một đội cồng chiêng biểu diễn phục vụ khách du lịch.

Văn hóa làm đòn bẩy kinh tế

Đến nay, buôn Kuốp đã có 4 hộ gia đình tham gia xây dựng và phát triển nhà dài truyền thống phục vụ khách du lịch tham quan và lưu trú. Các hộ gia đình cũng được tập huấn kỹ năng, tham gia trải nghiệm thực tế tại nhiều tỉnh, thành để định hướng xây dựng sản phẩm du lịch gắn với bản sắc Êđê và M’nông.

Từ ngày buôn tham gia làm du lịch cộng đồng, người dân ai cũng vui và tự hào. Bà con ý thức được trách nhiệm giữ gìn vệ sinh khuôn viên nhà cửa, cùng nhau gìn giữ bản sắc, phát huy truyền thống. Sự tham gia tích cực, đầy tâm huyết của những người có uy tín như bà Niê H’Phong, cùng các già làng, nghệ nhân, đã tạo nên một “hệ sinh thái” văn hóa truyền thống sinh động ở buôn Kuốp.

Bên cạnh đó, chính quyền địa phương và buôn Kuốp cũng đang tích cực kết nối với các công ty, doanh nghiệp du lịch để đồng hành, hỗ trợ bà con làm du lịch cộng đồng, hình thành thêm các tour tuyến mới, mang đến nhiều trải nghiệm thú vị cho du khách.

Bằng sự nỗ lực bền bỉ, đội ngũ người có uy tín trong đồng bào DTTS đã và đang góp phần quan trọng trong việc bảo tồn, gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào DTTS, củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc.