Giá vàng lập đỉnh, nước EU thắng đậm giữa biến động toàn cầu

Giữa lúc giá vàng thế giới tăng kỷ lục, vượt mốc 4.200 USD/ounce vào ngày 15.10, Italy - quốc gia kiên định “ôm vàng” suốt nhiều thập kỷ - đang gặt hái phần thưởng lớn.

Kho dự trữ 2.452 tấn vàng của Ngân hàng Trung ương Italy (Ngân hàng Italy - Bank of Italy) hiện được định giá khoảng 300 tỉ USD, tương đương 13% GDP.

Trong khi nhiều nước châu Âu từng bán bớt vàng để bù đắp ngân sách, Italy vẫn kiên quyết bảo toàn dự trữ vàng. Ngân hàng Trung ương Italy hiện nắm giữ dự trữ vàng lớn thứ ba thế giới, chỉ sau Mỹ và Đức.

Lượng vàng khổng lồ này là kết quả của hàng chục năm kiên định bảo vệ tài sản quốc gia, đặc biệt sau khi Italy khôi phục kho dự trữ từng bị phát xít Đức cướp trong Thế chiến II. Sau chiến tranh, chỉ còn khoảng 20 tấn vàng được giữ lại, nhưng đến năm 1960, con số đã tăng vọt lên 1.400 tấn, trong đó 3/4 là vàng thu hồi được vào năm 1958.

Lịch sử gắn bó của Italy với vàng có thể truy ngược hàng thiên niên kỷ. Từ thời Etruscan - nền văn minh cổ đại trước La Mã, người Italy đã biết chế tác vàng tinh xảo. Dưới triều Julius Caesar, đồng aureus bằng vàng trở thành đơn vị tiền tệ chủ lực của đế chế La Mã. Đến thời Trung cổ, đồng fiorino của Florence từng có tầm ảnh hưởng như đồng USD ngày nay.

Bước sang thế kỷ XX, vàng tiếp tục giữ vai trò chiến lược. Khi khủng hoảng dầu mỏ thập niên 1970 khiến kinh tế chao đảo, Italy đã thế chấp hơn 41.000 thỏi vàng để vay 2 tỉ USD từ Ngân hàng Trung ương Đức, qua đó ổn định tài chính quốc gia. Tuy vậy, khác với Anh hay Tây Ban Nha, Rome chưa từng bán vàng để vượt khủng hoảng, kể cả giai đoạn khủng hoảng tài chính 2008.

Ngày nay, khi trật tự tài chính toàn cầu đang tái định hình và các ngân hàng trung ương đồng loạt tăng mua vàng dự trữ, lựa chọn bảo thủ của Italy bỗng trở nên tiên phong.

“Quyết định lịch sử ấy của Ngân hàng Trung ương Italy giờ đây lại vô cùng hiện đại, bởi thế giới đang quay lại với vàng như một nơi trú ẩn cuối cùng” - Giáo sư Stefano Caselli, Hiệu trưởng Trường Quản lý SDA Bocconi ở Milan, nhận định.

Hiện 75% dự trữ ngoại hối chính thức của Italy là vàng, cao hơn đáng kể so với mức trung bình 66,5% của khu vực Eurozone. Khoảng 1.100 tấn được cất giữ trong hầm của Ngân hàng Italy, phần còn lại gửi tại Mỹ, Anh và Thụy Sĩ.

Ngân hàng Italy hiện nắm giữ khoảng 871.713 đồng tiền vàng, nặng khoảng 4,1 tấn, trong các kho chứa của mình.

Với giá vàng hiện ở mức kỷ lục, nhiều ý kiến cho rằng Italy nên bán bớt vàng để giảm nợ công vượt 3.000 tỉ euro (tương đương 137% GDP). Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc bán vàng không giải được bài toán nợ.

“Ngay cả khi bán một nửa số vàng, Italy cũng không thể giải quyết được vấn đề nợ công” - ông Giacomo Chiorino - Trưởng bộ phận phân tích thị trường của Banca Patrimoni Sella & C - nhận xét.

Ngược lại, giới hoạch định chính sách tại Rome vẫn giữ quan điểm “giữ vàng là giữ niềm tin quốc gia”.

“Trong một thế giới biến động, nơi tài sản kỹ thuật số như stablecoin hay tiền điện tử đang nổi lên, các ngân hàng trung ương vẫn đang nắm giữ thứ tài sản nóng nhất - vàng. Và họ đã đúng khi không bán nó”, Giáo sư Caselli kết luận.