Ứng dụng khoa học công nghệ trong ngành Thanh tra
(Thanh tra) - Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Điều này được khẳng định trong Nghị quyết 57-NQ/TW được Bộ Chính trị ban hành ngày 22/12/2024.
Ảnh minh họa. Nguồn inteternet
“Xương sống” của công cuộc hiện đại hóa
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia có ý nghĩa chiến lược, định hình con đường phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia có ý nghĩa chiến lược, định hình con đường phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới. Ảnh TTXVN.
Theo tinh thần của Nghị quyết, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được xem là “xương sống” của công cuộc hiện đại hóa, góp phần thực hiện khát vọng đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Nghị quyết xác định, đầu tư cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nhiệm vụ bắt buộc trong giai đoạn hiện nay để phát triển đất nước, đưa Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu đến năm 2030 và tầm nhìn 2045. Mục tiêu chính của Nghị quyết là tập trung vào việc giải phóng sức sáng tạo, sức lao động, giải phóng các nguồn lực khác nhau của xã hội để tập trung cho phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, đổi mới phương thức làm việc, tích lũy tư liệu sản xuất mới dựa trên dữ liệu, từ đó đưa Việt Nam nhanh chóng trở thành quốc gia có thu nhập cao, phát triển bền vững.
Nghị quyết 57 hướng đến việc xây dựng một chính quyền đổi mới, hiện đại và đáp ứng yêu cầu của thời đại số hóa thông qua: Ứng dụng công nghệ trong việc hoạch định và triển khai chính sách. Công khai, minh bạch hóa các quy trình ra quyết định. Giảm thiểu sai sót và tiêu cực thông qua số hóa và tự động hóa.
Sự tích cực của Thanh tra Chính phủ
Để Nghị quyết 57 được triển khai một cách có hiệu quả trong ngành Thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong đã ra quyết định thành lập Ban Chỉ đạo của Thanh tra Chính phủ về phát triển Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Đề án 06 và Cải cách hành chính do Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường làm Trưởng Ban Chỉ đạo.
Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường cho biết, Thanh tra Chính phủ đang từng bước tạo lập kho dữ liệu số ngành Thanh tra đáp ứng các yêu cầu cập nhật thông tin, kết nối, chia sẻ tài nguyên thông tin. Ảnh PV.
Ban Chỉ đạo có chức năng nghiên cứu, đề xuất và giúp Tổng Thanh tra Chính phủ chỉ đạo, phối hợp thực hiện các chủ trương, chiến lược, cơ chế chính sách, các giải pháp phát triển Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Đề án 06 và Cải cách hành chính tại Thanh tra Chính phủ. Giúp Tổng Thanh tra Chính phủ chỉ đạo các cục, vụ, đơn vị thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp phát triển Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, Đề án 06 và Cải cách hành chính; điều phối chung việc triển khai Kế hoạch hành động của Thanh tra Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia.
Triển khai thực hiện Nghị quyết, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường cho biết, Thanh tra Chính phủ đang từng bước tạo lập kho dữ liệu số ngành Thanh tra đáp ứng các yêu cầu cập nhật thông tin, kết nối, chia sẻ tài nguyên thông tin.
Đồng thời, đẩy mạnh phát triển các ứng dụng, dịch vụ theo hướng sử dụng chung hạ tầng số, nền tảng số; sử dụng các công cụ phân tích thông minh để giúp lãnh đạo Thanh tra Chính phủ kịp thời đưa ra các quyết sách trong công tác quản lý Nhà nước về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng.
Bên cạnh tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, Thanh tra Chính phủ sẽ định kỳ đánh giá hiệu quả kết quả đạt được khi thực hiện cơ chế, chính sách chuyển đổi số trong lĩnh vực tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Giải pháp “đột phá” của ngành Thanh tra
Mới đây, Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh tra số 216/2025/NĐ-CP được ban hành ngày 5/8/2025 với những đổi mới quan trọng liên quan đến thanh tra viên cũng như phương thức hoạt động hiện đại như thanh tra trực tuyến, từ xa dựa trên dữ liệu điện tử.
Vụ trưởng Vụ Pháp chế Thanh tra Chính phủ Trần Đăng Vinh. Ảnh HT.
Theo ông Trần Đăng Vinh, Vụ trưởng Vụ Pháp chế Thanh tra Chính phủ, phương thức thanh tra trực tuyến, từ xa dựa trên dữ liệu điện tử là một điểm mới, mang tính đột phá trong Nghị định lần này, nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng tại Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân; đồng thời cụ thể hóa quy định tại khoản 2 Điều 19 của Luật Thanh tra 2025 - phù hợp với xu thế chuyển đổi số và yêu cầu thực tiễn. Theo đó, Nghị định quy định rõ các nội dung sau:
Việc công bố quyết định thanh tra, làm việc với đối tượng thanh tra, gửi - nhận thông tin, tài liệu, ký biên bản làm việc, trao đổi, đối thoại giữa đoàn thanh tra với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đều có thể thực hiện bằng hình thức trực tuyến, từ xa qua các nền tảng số đảm bảo an toàn thông tin.
Thông tin, tài liệu cung cấp là dữ liệu điện tử phải có xác nhận, xác thực; trường hợp cần thiết, cơ quan thanh tra có thể yêu cầu cung cấp bản gốc hoặc bản sao y để đối chiếu, kiểm tra.
Biên bản làm việc trực tuyến được lập, ký bằng chữ ký số, lưu trữ trên hệ thống bảo đảm bảo mật, an toàn, tuân thủ quy định về bảo vệ bí mật Nhà nước.
Các điều kiện để triển khai thanh tra trực tuyến cũng được quy định chặt chẽ như: Có sự thống nhất về phương thức thực hiện giữa đoàn thanh tra và đối tượng thanh tra; đảm bảo hệ thống hạ tầng kỹ thuật; không làm ảnh hưởng đến tính khách quan, chính xác của kết luận thanh tra.
Quy định này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí, nhân lực, đồng thời bảo đảm hoạt động thanh tra không bị gián đoạn trong các trường hợp đặc thù như thiên tai, dịch bệnh, hoặc khi đối tượng thanh tra ở xa, khó tiếp cận. Đây là tiền đề để hướng tới xây dựng nền thanh tra số, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả.
Như vậy, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được xem là yếu tố then chốt góp phần nâng cao năng lực, hiệu lực và hiệu quả của ngành Thanh tra trong giai đoạn mới.
