AI định nghĩa lại thị trường âm nhạc 2025

AI và sức ảnh hưởng đến thị trường âm nhạc 2025

Theo nghiên cứu của Deezer (một nền tảng nghe nhạc trực tuyến) khảo sát 9.000 người tại 8 quốc gia, kết quả cho thấy 97% người nghe khó phân biệt đâu là nhạc do AI tạo ra và đâu là nhạc do con người sáng tác.

Ở lĩnh vực sáng tạo, AI ngày càng hoàn thiện trong công nghệ âm nhạc, giúp giảm thiểu chi phí sản xuất. Người không có kinh nghiệm vẫn có thể tạo ra bản phối hoàn chỉnh thông qua các công cụ như Suno, Boomy hay AIVA. Điều này dẫn đến bùng nổ số lượng nhạc AI. Billboard cho biết, ít nhất “mỗi tuần một nghệ sĩ AI xuất hiện trong danh sách nghe nhiều nhất trong 6 tuần gần nhất”.

Tại Nhật Bản, trong tháng 9, nhạc sĩ Yasushi Akimoto thậm chí thua AI trong cuộc thi sáng tác cho nhóm AKB48. Trên bảng xếp hạng Billboard tháng 11, “nghệ sĩ AI” Breaking Rust với những ca khúc “Walk My Walk”, “Livin’ on Borrowed Time” luôn nằm trong danh sách các tác phẩm dẫn đầu về lượt nghe.

Song song đó, nhiều “nghệ sĩ ảo” trở thành “ngôi sao” trên các nền tảng. Năm nay, “nghệ sĩ AI” Masters of Prophecy trở thành một trong những tài khoản phát triển nhanh nhất trên YouTube, đạt 35,9 triệu người đăng ký chỉ sau vài tháng. Đứng sau thành công của kênh này là James Baker, kỹ sư sống ở Ohio (Mỹ).

Nhiều kênh YouTube tạo ra những bản nhạc AI với giọng hát cuốn hút, thu hút hàng triệu đến chục triệu lượt xem. Bằng cách kết hợp các bản cover từ những ca khúc nổi tiếng cùng hình ảnh những “nghệ sĩ AI” xinh đẹp, các kênh này biến việc học tiếng Anh qua bài hát trở nên sinh động và dễ tiếp cận người nghe hơn bao giờ hết.

Tại thị trường nhạc Việt trong năm 2025, AI đang ngày càng được ứng dụng, mang tính thử nghiệm. Nhiều bản nhạc do AI hát, cover thu hút hàng triệu lượt nghe trên các nền tảng, vượt qua lượt view của chính những bản nhạc gốc.

Nhiều ca khúc do AI hát thậm chí gây sốt trên các nền tảng nghe nhạc, lọt top ca khúc được nghe nhiều nhất năm 2025 do Google thống kê.

Thách thức và câu chuyện bản quyền

Theo chuyên gia Kyle Coroneos, việc các hãng đĩa đầu tư mạnh vào AI thay vì nuôi dưỡng nghệ sĩ trẻ, khiến thị trường thiếu vắng nhân tố đột phá. Michael Lewan, đại diện tổ chức Music Fights Fraud Alliance, gọi nhạc AI là “mối đe dọa lớn đối với sự liêm chính của âm nhạc”.

Các nền tảng như TikTok, YouTube, Spotify buộc phải áp dụng biện pháp gắn nhãn “do AI tạo ra” và tăng cường hệ thống phát hiện vi phạm. Deezer đã có những biện pháp đối phó với “nhạc ảo” khi tự xây dựng phần mềm để phát hiện và gắn nhãn sản phẩm có sử dụng AI. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc chống gian lận còn nhiều hạn chế.

Những năm trước, các nghệ sĩ đã lên tiếng về tình trạng AI bắt chước giọng hát. Theo People, tháng 3 năm nay, danh ca Celine Dion thêm một lần nữa cảnh báo vấn đề này, nhấn mạnh chúng là sản phẩm trái phép. Phần lớn người hâm mộ cho rằng, AI không có khả năng bắt chước chất giọng độc đáo của Celine Dion.

Thách thức lớn nhất hiện nay là xác định vai trò con người trong tác phẩm được AI hỗ trợ. Tại Mỹ, Văn phòng Bản quyền yêu cầu mọi tác phẩm phải chứng minh “yếu tố sáng tạo của con người”. Mỹ còn có Right of Publicity (tạm dịch: Quyền công khai) bảo vệ giọng, tên, hình ảnh cá nhân; dự luật “No Fakes Act” để cấm sao chép giọng không phép.

EU coi phần biểu diễn là tài sản được bảo hộ mạnh mẽ và giọng nói là dữ liệu cá nhân. Nhật Bản và Hàn Quốc bảo vệ giọng nói như dữ liệu cá nhân, yêu cầu xin phép trước khi sử dụng trong huấn luyện AI, việc mô phỏng giọng ca sĩ thật có thể bị coi là xâm phạm quyền biểu diễu.

Tại Việt Nam, nhạc AI cũng bắt đầu thể hiện dấu ấn, sức ảnh hưởng ngày càng mạnh mẽ trên thị trường âm nhạc. Một số nhạc sĩ nhận định trí tuệ nhân tạo đang ảnh hưởng rõ rệt đến nghề sáng tác.

Năm 2025, nhạc AI đã xóa mờ nhiều ranh giới giữa con người và công nghệ. Thị trường nghe nhạc trở nên phong phú hơn, nhanh hơn nhưng cũng phức tạp hơn, quyền lợi nghệ sĩ và tính minh bạch là hai vấn đề cần ưu tiên giải quyết.