Thời tiết đối nghịch gây thiệt hại lớn
Trung Quốc cùng lúc bị ảnh hưởng bởi lũ quét gây chết người và nắng nóng hơn 40 độ C.
Chính quyền TP Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên - Trung Quốc ngày 14-8 cho biết 7 người đã thiệt mạng và 3 người bị thương ở TP Bành Châu, sau khi lũ quét do mưa lớn tấn công điểm du lịch nổi tiếng cách Thành Đô 70 km này.
Văn phóng Ứng phó khẩn cấp Bành Châu cho biết nhân viên cứu hộ và các tình nguyện viên đã hỗ trợ người dân rời khu vực sau khi có cảnh báo khẩn cấp về mưa lớn vào chiều 13-8 (giờ địa phương).
Nhiều video trên mạng xã hội quay cảnh người dân vội vàng bỏ chạy nhưng một số, bao gồm trẻ em, bị dòng nước dữ dội cuốn trôi khoảng 50 phút sau đó. Đài Phát thanh quốc gia Trung Quốc dẫn lời một nhân chứng kể nước sông ở hạ lưu đột ngột dâng lên chỉ trong vòng 10-20 giây.
Người dân bám trên tảng đá lớn giữa dòng lũ quét ở Bành Châu ngày 13-8 Ảnh: WEIBO
Mưa lớn đến rất lớn được dự báo trút xuống nhiều khu vực thuộc 2 tỉnh Liêu Ninh và Cát Lâm từ ngày 14 đến chiều 15-8. Ngược lại, cảnh báo đỏ (mức cao nhất) về nhiệt độ cao được tái ban bố ở một vùng rộng lớn tại miền Nam Trung Quốc.
Theo Trung tâm Khí tượng quốc gia Trung Quốc (CMA), nhiệt độ trong ngày 14-8 dao động ở mức 35-39 độ C tại nhiều nơi thuộc Tân Cương, Thiểm Tây, Sơn Tây, Hà Bắc, Sơn Đông…, thậm chí vượt qua 40 độ C ở phía Đông TP Thượng Hải, Hà Nam, An Huy, Trùng Khánh...
Đài Truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV) đưa tin tỉnh Giang Tô cảnh báo nhiệt độ mặt đường có thể lên đến mức 72 độ C, gây nguy cơ làm hư bánh xe. Một số biện pháp khẩn cấp được đề xuất gồm ngưng hoạt động ngoài trời, chú trọng phòng cháy chữa cháy và chăm sóc các nhóm dân cư dễ bị tổn thương.
Thời báo Hoàn Cầu dẫn lời nhiều nhà khoa học tại CMA dự báo đợt nắng nóng hiện nay có thể kéo dài thêm 1-2 tuần nữa và các khu vực ở hạ lưu sông Dương Tử, Hoàng Hà bị ảnh hưởng nặng nhất. Nguyên nhân lớn nhất của tình trạng này, theo chuyên gia Zheng Fei của Viện Vật lý khí quyển thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc, là do một vùng xoáy nghịch cận nhiệt đới mở rộng - một phần của hiện tượng La Nina.
Không chỉ Trung Quốc, nhiều nước châu Âu và các bang của Mỹ nằm cùng vĩ độ cũng "quay cuồng" trong xoáy nghịch nói trên. Tại Ý, hạn hán tồi tệ nhất nhiều thập kỷ qua đã làm nước hồ Garda - hồ lớn nhất nước - giảm xuống gần mức thấp kỷ lục hồi năm 2003 và 2007. Trong khi đó, nhiệt độ nước hồ đứng ở mức 26 độ C, cao hơn mức trung bình 22 độ C của tháng 8 hằng năm.
Giống như Ý, nhiều nước châu Âu khác như Tây Ban Nha, Đức, Bồ Đào Nha, Pháp, Hà Lan và Anh đang chịu đựng tình trạng khô hạn, khiến nông dân và các hãng vận chuyển bằng tàu thuyền bị thiệt hại, còn chính quyền các địa phương phải hạn chế sử dụng nước. Mực nước sông Rhine ở Đức và nguồn nước sông Thames ở Anh đều đang suy giảm, theo Reuters.
Hàng ngàn lính cứu hỏa cố khống chế trận cháy rừng ở vùng Gironde, Tây Nam nước Pháp, hôm 12-8 Ảnh: REUTERS
Nước Anh vừa trải qua tháng 7 khô hạn nhất kể từ năm 1935, với lượng mưa chỉ bằng 35% mức trung bình của tháng này. Nắng nóng đến mức, theo báo The Guardian, các chuyên gia cảnh báo vách đá ở các bờ biển phía Nam nước Anh có thể sập xuống bất cứ lúc nào.
Tại Pháp, hơn 1.000 lính cứu hỏa nước này - với sự trợ giúp của hàng trăm lính cứu hỏa đến từ Đức, Romania, Hy Lạp… - đã khống chế được trận cháy rừng "quái vật" ở vùng Gironde. Nhờ vậy, giới chức trách có thể mở cửa lại tuyến cao tốc gần đó. Bùng phát từ đầu tuần trước, trận cháy rừng được tiếp sức bỏi gió và nhiệt độ lên tới hơn 40 độ C những ngày gần đây, khiến hơn 10.000 người phải sơ tán.
Khoảng 60.000 ha rừng đã bị thiêu rụi tại Pháp trong năm nay, gấp 6 lần mức bình quân hằng năm trong giai đoạn 2006-2021, theo dữ liệu của Hệ thống thông tin cháy rừng châu Âu. Dự kiến nhiệt độ tại Pháp hạ xuống chút ít sau các trận bão đêm 13-8 (giờ địa phương) song lại dẫn đến các cảnh báo thời tiết nghiêm trọng khác.
Đại hồng thủy đe dọa California
Nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí khoa học Science Advances cảnh báo rằng biến đổi khí hậu đã làm tăng gấp đôi nguy cơ xảy ra lũ lụt thảm khốc ở California trong 4 thập kỷ tới.
Nhà khoa học khí hậu Daniel Swain từ Trường ĐH Califonia ở Los Angeles, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết đó sẽ là kiểu lũ quét tương tự những gì đã xảy ra ở TP St.Louis (bang Missouri) và bang Kentucky mùa hè này nhưng trên một khu vực rộng lớn hơn nhiều, có thể là toàn bang California. Lũ lụt lớn như vừa nêu đủ sức biến vùng đất thấp của Californua thành một "biển nội địa khổng lồ". Biến đổi khí hậu đã tăng tần suất kiểu thảm họa này, khiến nó có thể xảy ra 20-25 năm một lần.
California vốn dễ bị lũ lụt bởi "sông khí quyển", tức luồng hơi ẩm dài vận chuyển không khí ấm và hơi nước từ vùng nhiệt đới đến các vùng khác trên Trái đất, có thể gây ra mưa hoặc tuyết lớn kèm nhiệt độ cao khi vào đất liền.
Nghiên cứu mới cho thấy "sông khí quyển" có thể đổ vào California liên tiếp trong nhiều tuần. Khu vực bị tàn phá nhiều nhất sẽ là Thung lũng Trung tâm của California, bao gồm Sacramento, Fresno và Bakershfield. Theo Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ, Thung lũng Trung tâm có diện tích xấp xỉ 2 bang Vermont và Massachusetts cộng lại, với sản lượng lương thực chiếm 1/4 cả nước.
Một trận lũ lụt lấp đầy thung lũng lúc này có nguy cơ trở thành thảm họa địa vật lý tốn kém nhất, gây thiệt hại lên tới 1.000 tỉ USD và tàn phá nhiều vùng đất thấp của bang California, bao gồm các hạt Los Angeles và Orange. Thiệt hại như thế sẽ gấp 5 lần so với cơn bão Katrina - thảm họa gây tốn kém nhất trong lịch sử nước Mỹ. "Một trận lũ lụt như vậy ở California hiện đại sẽ vượt quá thiệt hại từ một trận động đất cực lớn" - các nhà nghiên cứu so sánh.
Anh Thư
