Chùa Keo mùa thu - miền di sản ở Hưng Yên

Ngôi chùa cổ 400 năm tuổi với kiến trúc gỗ độc đáo

Chùa Keo tên chữ là Thần Quang Tự, tọa lạc ở xã Vũ Tiên, tỉnh Hưng Yên (trước đây là xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình). Chùa được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia vào năm 1962, đến năm 2012 được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt theo Quyết định số 1419/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Toàn bộ kiến trúc chùa Keo được làm bằng gỗ quý với kỹ thuật cao, chạm trổ tinh xảo. Cùng với kiến trúc “Nội công, ngoại quốc”, “Tiền Phật hậu Thánh”, “Thượng gia hạ trì”, chùa còn được xây dựng quay mặt ra hướng Nam với điểm đầu là tam quan ngoại và điểm cuối gác chuông.

Trải qua gần 400 năm với nhiều lần tu bổ, tôn tạo, chùa Keo vẫn giữ nguyên kiến trúc độc đáo mang bản sắc từ thời Lê Trung Hưng thế kỷ thứ XVII.

Điểm nhấn của ngôi chùa cổ còn là công trình tháp chuông ba tầng nguy nga bề thế, được đánh giá là công trình kiến trúc cổ đặc sắc của kiến trúc Phật giáo Việt Nam. Tháp chuông cao hơn 11m, có 3 tầng, tương ứng mỗi tầng treo một quả chuông cổ. Theo sách kỷ lục Việt Nam, tháp chuông chùa Keo được xác lập kỷ lục là tháp chuông bằng gỗ cao nhất Việt Nam.

Ngôi chùa cổ 400 năm tuổi còn lưu giữ bảo vật quốc gia Hương án chùa Keo, là hiện vật gốc độc bản, mang giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, có hình thức độc đáo, là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo chứa đựng giá trị lịch sử, văn hóa, mỹ thuật và kỹ thuật chạm khắc.

Hương án hình hộp chữ nhật dạng chân quỳ, dạ cá, được kết cấu 3 phần chính: Mặt, thân và chân. Hoa văn trang trí trên hương án phong phú, dày đặc. Hình tượng rồng, với 68 đồ án, được bố cục theo những đề tài long ẩn vân, lưỡng long chầu nhật, long giáng… Bên cạnh đó, chạm khắc nhiều hoa sen, hoa cúc, các loại hoa lá, mây đao mác, được thống kê lên tới 550 hoa sen, 435 hoa cúc, 24 hoa dây, lá, trúc, linh thú, mây lửa, ngọc báu…

Sắc thu mùa lễ hội

Mỗi độ thu về, chùa Keo lại trở nên náo nhiệt với lễ hội truyền thống, được tổ chức từ 10 - 15 tháng 9 âm lịch hằng năm. Lễ hội tái hiện hành trạng, cuộc đời của Thiền sư Không Lộ. Lồng ghép trong đó là những nét văn hóa, tập tục vùng quê nơi đây được bảo tồn, những diễn xướng văn hóa dân gian được thể hiện.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa, năm 2017, Lễ hội chùa Keo được ghi danh vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Theo lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hưng Yên, để nâng tầm quy mô cấp tỉnh với vị trí, vai trò của di tích quốc gia đặc biệt; lễ hội chùa Keo mùa thu năm nay được tổ chức gồm phần lễ và phần hội. Trong đó, tổ chức các nghi lễ truyền thống, gồm: Lễ Khai chỉ, khai mạc lễ hội, lễ rước đức Thánh, chèo trải cạn, múa ếch vồ, múa rối hầu Thánh, đêm hội hoa đăng, thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ Mẫu, hoạt động tế lễ của các đoàn tế, nhân dân và tín đồ phật tử.

Lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hưng Yên nhấn mạnh, việc hướng tới phát triển giá trị Di tích quốc gia đặc biệt chùa Keo qua du lịch, khai thác phục vụ nghiên cứu, giáo dục truyền thống, du lịch văn hóa tâm linh. Ban quản lý di tích đã phối hợp với các trường học địa phương, khu vực để tổ chức các buổi thuyết minh, giới thiệu di tích với chủ đề “em yêu di sản quê mình”, qua đó góp phần giáo dục ý thức, nâng cao tình yêu quê hương đất nước, bảo tồn di sản...