Nông dân ven đô Nghệ An bỏ ruộng, vụ hè thu không người cày

Sáng 18.7, phóng viên có mặt tại cánh đồng xóm Đồng Dưới, xã Hưng Nguyên (Nghệ An), cả cánh đồng chỉ toàn là cỏ dại xen lẫn lúa tái sinh. Cả cánh đồng mênh mông ước chừng 20-30ha không bóng người canh tác, ruộng bờ bỏ ngỏ không dấu vết chăm bón.

Chia sẻ với phóng viên, ông Chu Văn Hội trú tại xã Hưng Nguyên cho biết: "Đã từ mấy năm, gia đình tôi không canh tác vụ lúa hè thu. Không chỉ có gia đình tôi mà cả xóm nhà nào cũng vậy.

Cả cánh đồng nơi đây bị bỏ hoang do thiếu nước tưới, giá lúa bấp bênh, năng suất kém nên họ bỏ không canh tác. Một nguyên nhân khác nữa là người trẻ bỏ ruộng lên thành phố kiếm việc làm nên ruộng đồng ít được quan tâm. Ngày trước nhà nào cũng làm cả mẫu ruộng, cả cánh đồng phủ màu xanh mướt, giờ thì ai cũng bảo làm ruộng chẳng đủ tiền phân bón".

Cách đó không xa, gia đình bà Nguyễn Thị Hằng, 62 tuổi cũng đã lâu không còn canh tác vụ lúa hè thu. Bà ngậm ngùi chia sẻ: "Cánh đồng nơi đây một thời là biểu tượng của sự sống. Giờ đây, trong vụ hè thu này cánh đồng đã trở thành nơi trú ngụ cho cỏ dại, chuột đồng và rác thải sinh hoạt từ các khu dân cư lân cận. Những bờ mương vỡ toang, hệ thống dẫn nước hoen rỉ, bù nhìn canh lúa bị gió xô nghiêng ngả".

Theo số liệu thống kê từ UBND xã Hưng Nguyên, vụ hè thu năm 2024-2025, trên địa bàn xã đã canh tác hơn 4 nghìn hecta, còn hơn 60 hecta người dân không canh tác do địa hình cao, năng suất kém, nguy cơ ngập lụt.

Đại diện UBND xã Hưng Nguyên cho biết: UBND xã đã tuyên truyền, vận động các hộ gia đình có diện tích trên những cánh đồng do địa hình cao chủ động sản xuất hoa màu như ngô, khoai, sắn... để nâng cao đời sống. Thế nhưng, xem ra bà con không mặn mà với lúa, ngô, khoai vụ hè thu.

Còn tại khối Yên Giang, phường Trường Vinh, tỉnh Nghệ An, cánh đồng nằm sát bên khu đô thị Cửa Tiền cũng có tình trạng tương tự. Toàn cánh đồng chỉ là cỏ dại và lúa tái sinh. Có đoạn cỏ dại đã cao tới rốn, đây là biểu hiện của việc không canh tác trong nhiều vụ.

Việc bỏ hoang không chỉ lãng phí nguồn đất mà còn tạo môi trường sinh sôi cho ruồi muỗi, chuột bọ và sinh vật ngoại lai sinh trưởng. Những cánh đồng hoang trở thành nơi vứt, chứa rác thải gây ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan vùng ven đô.

Không chỉ dừng lại ở những cánh đồng ấy, cánh đồng ở phường Vinh Phú cũng có tình trạng tương tự. Toàn bộ cánh đồng bỏ hoang, không ai sản xuất vụ lúa hè thu. Trước đây, những cánh đồng đất pha cát ở các xã Nghi Phú, Nghi Ân, Nghi Đức (nay là phường Vinh Phú) được xem là thủ phủ của lạc, đỗ, vừng đen thì nay đất đã bị bỏ hoang. Không chỉ ở những cánh đồng vùng cao mà ngay cả những chân ruộng đủ nước để trồng lúa cũng bị bỏ hoang.

Theo chuyên gia kinh tế Trần Hoàng Hải (TPHCM), khác với bà con nông dân ở vùng nông thôn, nông dân ven đô (khu vực TP Vinh cũ) có nhiều cơ hội việc làm có thu nhập cao hơn nên việc bỏ vụ, ruộng để hoang cũng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, chính quyền địa phương vùng ven đô cũng cần có những chính sách để hỗ trợ nông dân bám trụ ruộng đồng, bảo đảm an ninh lương thực.

Trong đó, cần đầu tư hạ tầng nông nghiệp để tạo điều kiện tốt nhất phát triển nông nghiệp ven đô. Bên cạnh đó, cũng cần có phương án chuyển đổi mục đích sử dụng đất hợp lý để tránh tình trạng lãng phí quỹ đất hiện có.