Nghịch lý doanh nghiệp thua lỗ, cổ phiếu vẫn tăng vù vù
Lợi nhuận thường chi phối giá cổ phiếu, nhưng thực tế cho thấy giá và kết quả kinh doanh không phải lúc nào cũng đi cùng nhau.
Kết quả kinh doanh và giá cổ phiếu của doanh nghiệp nhiều khi không đi chung đường.
Niềm tin hay “ảo giác”?
Thị trường chứng khoán thường được ví như tấm gương phản chiếu kỳ vọng tương lai của nhà đầu tư đối với doanh nghiệp. Tuy nhiên, báo cáo tài chính quý II/2025, vốn đóng vai trò như “kính chiếu hậu” giúp nhìn lại hiệu quả hoạt động trong nửa đầu năm, lại hé lộ một thực tế trái chiều: Không ít doanh nghiệp thua lỗ vẫn chứng kiến cổ phiếu tăng giá mạnh.
Sự lệch pha giữa giá cổ phiếu và kết quả kinh doanh đang đặt ra câu hỏi lớn về bản chất đà tăng: Đó là tín hiệu của phục hồi thực sự hay chỉ là sản phẩm của tâm lý đầu cơ?
Cổ phiếu NVL của Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va là một ví dụ điển hình. Dù ghi nhận lỗ ròng hơn 600 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025, giá cổ phiếu này đã tăng gần 121% so với đáy hồi tháng 4. Theo ông Trần Hoàng Sơn - Giám đốc Chiến lược Thị trường, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS), sự phục hồi của NVL phản ánh kỳ vọng cải thiện tài chính trong tương lai thay vì dựa trên nền tảng kết quả kinh doanh hiện tại.
Trong giai đoạn 2021-2022, NVL từng giao dịch quanh vùng giá 70.000-80.000 đồng/cổ phiếu, khi thị trường trái phiếu còn ổn định và các dự án bất động sản phát triển thuận lợi. Tuy nhiên, khủng hoảng trái phiếu vào cuối 2022, đầu 2023 đã khiến giá cổ phiếu lao dốc về dưới 10.000 đồng/cp, phản ánh sức ép tài chính lớn.
Đến nay, nhà đầu tư bắt đầu đặt cược vào khả năng “vượt đáy” khi doanh thu của NVL trong quý II/2025 tăng 155%, lũy kế 6 tháng tăng 62,6%. Bên cạnh đó, việc tái cấu trúc thành công 24.000 tỷ đồng nợ và tái khởi động nhiều dự án lớn càng củng cố kỳ vọng về một chu kỳ phục hồi khả thi. Trong bối cảnh thị trường đang trong xu hướng tăng (uptrend), yếu tố tâm lý và niềm tin vào tương lai có thể đóng vai trò lớn hơn cả dữ liệu tài chính hiện tại.
Tuy nhiên, như ông Sơn nhận định, để duy trì đà tăng trong trung hạn, các doanh nghiệp cần sớm chuyển kỳ vọng thành kết quả cụ thể. Doanh thu và lợi nhuận thực tế vẫn sẽ là yếu tố “soi sáng” quyết định giá cổ phiếu đi xa đến đâu và bền vững thế nào.
Còn đó bài học từ các “cây thông giá cổ phiếu”
Dù kỳ vọng là yếu tố cần thiết trong đầu tư, chuyên gia VPBankS cũng cảnh báo, không phải mọi cổ phiếu tăng giá đều dựa trên nền tảng bền vững. Nhiều mã được nhà đầu tư gọi là “cổ phiếu trà đá”, vốn có kết quả kinh doanh yếu kém, nhưng vẫn tăng mạnh trong những đợt “sóng lớn”, đang gây ra sự ngộ nhận rằng tăng giá đồng nghĩa với cổ phiếu tốt.
Theo ông Sơn, hiện tượng này không chỉ xuất hiện trên thị trường chứng khoán mà còn phổ biến ở các thị trường đầu cơ cao như crypto. Tâm lý FOMO (sợ bị bỏ lỡ cơ hội) khiến nhà đầu tư dễ bị cuốn theo sóng giá mà quên đi việc đánh giá chất lượng doanh nghiệp.
“Tăng giá chỉ là biểu hiện. Quan trọng là phải phân tích được động lực thực sự đứng sau, đó là cải thiện tài chính, triển vọng kinh doanh hay chỉ đơn thuần là hoạt động thao túng kỹ thuật”, ông Sơn nhấn mạnh.
Vị chuyên gia cũng chỉ rõ, quan điểm “cổ phiếu tốt là cổ phiếu tăng giá” chỉ đúng một nửa. Trong trung và dài hạn, nếu doanh nghiệp không có nền tảng cơ bản vững chắc, thì đà tăng chỉ mang tính ngắn hạn, và nguy cơ “giảm sàn bất ngờ” là điều khó tránh khỏi. Những cổ phiếu mang hình thái “cây thông”, tăng dựng đứng rồi giảm sâu liên tục, từng khiến không ít nhà đầu tư “kẹp hàng” trong giai đoạn thị trường điều chỉnh mạnh năm 2022–2023.
Bài học từ những cú sập trong quá khứ cho thấy, việc thiếu kiểm soát rủi ro và đầu tư vào cổ phiếu không có nội lực có thể dẫn tới thiệt hại lớn. Do đó, trong bối cảnh thị trường hiện nay, sự phân hóa rõ rệt giữa cổ phiếu cơ bản và cổ phiếu theo dòng tiền đầu cơ đòi hỏi nhà đầu tư phải tỉnh táo và có chiến lược rõ ràng.
Theo ông Trần Hoàng Sơn, mặt bằng lãi suất thấp, triển vọng nới room tín dụng và dòng tiền quay lại đang tạo điều kiện thuận lợi cho thị trường hồi phục. Tuy nhiên, yếu tố nền tảng doanh nghiệp vẫn cần được đặt lên hàng đầu.
“Trong ngắn hạn, nhà đầu tư có thể giao dịch theo sóng. Nhưng trong dài hạn, nên cầm vàng đừng để vàng rơi, tức giữ chắc cổ phiếu có nội lực thật sự. Còn với nhóm cổ phiếu yếu, nếu có tham gia, cần phân bổ tỷ trọng thấp và tuân thủ kỷ luật chốt lời nghiêm ngặt,” ông Sơn khuyến nghị.
