Đề xuất nhà nước định giá sách giáo khoa

Chiều 19-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp cho ý kiến về dự án Luật Giá (sửa đổi). Vấn đề giá sách giáo khoa được các đại biểu đề xuất đưa vào luật.

Nhà nước quy định giá bán tối đa!

Trình bày dự thảo Luật Giá (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết dự Luật Giá (sửa đổi) đề xuất sách giáo khoa là 1 trong 4 mặt hàng được bổ sung để nhà nước định giá, bên cạnh dịch vụ đường cao tốc do nhà nước đầu tư (giao đơn vị khai thác), hàng hóa, dịch vụ quốc phòng an ninh và dịch vụ vận chuyển phân phối khí thiên nhiên. 

Theo dự thảo luật, Bộ Giáo dục và Đào tạo được giao "quyết định giá cụ thể của từng loại sách giáo khoa" thay vì để nhà xuất bản tự quyết định giá dựa trên mức trần do nhà nước quy định như đề xuất trước đó.

Đại diện cơ quan thẩm tra dự thảo luật, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, cho rằng sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu và ảnh hưởng rất rộng, tác động trực tiếp đến người dân, trong đó có người thu nhập thấp. Vì vậy, cần thiết phải kiểm soát, khống chế giá để bảo đảm không tác động tiêu cực đến người tiêu dùng. 

Tuy nhiên, hiện nay có nhiều đơn vị được phép phát hành sách, thị trường có tính cạnh tranh. Để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị nhà nước quy định giá bán tối đa; không ấn định giá, để các đơn vị phát hành sách quyết định giá bán cụ thể nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cũng đồng tình cần đưa sách giáo khoa vào danh mục nhà nước định giá. Về lâu dài, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xây dựng một bộ sách giáo khoa của nhà nước và định giá bộ sách này.

Đa số thành viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội tán thành với đề xuất duy trì Quỹ Bình ổn giá xăng dầuẢnh: Đức Nghĩa

Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cũng cho biết dự thảo Luật Giá (sửa đổi) đã điều chỉnh đưa biện pháp kiểm tra yếu tố hình thành giá để quy định một điều riêng, trở thành một khâu trong quy trình bình ổn giá; đưa biện pháp lập giá trong nhóm biện pháp bình ổn giá có thời hạn để quy định thành một điều riêng. Việc này để bảo đảm tính khả thi, tránh phát sinh trường hợp hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục bình ổn thì mới lập quỹ. Đây cũng là cơ sở pháp lý để tiếp tục duy trì công cụ Quỹ Bình ổn giá xăng dầu.

Đại diện cơ quan thẩm tra dự thảo luật, ông Nguyễn Phú Cường cho biết Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách có 2 loại ý kiến về Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Theo đó, đa số ý kiến tán thành với đề xuất của Chính phủ về việc cần thiết phải duy trì quỹ này. Lý do, quỹ bình ổn là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải là can thiệp hành chính. Trong bối cảnh giá thế giới còn biến động khó lường, với điều kiện chống chịu hiện tại của Việt Nam, khi chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu trong nước còn tương đối dài (10 ngày) thì trước mắt vẫn cần thiết phải duy trì Quỹ Bình ổn giá xăng dầu.

Thực tế thời gian qua cho thấy khi giá xăng dầu thế giới biến động thì Quỹ Bình ổn giá xăng dầu đã phát huy vai trò "điều hòa", góp phần giảm được tần suất và mức điều chỉnh tăng giá bán, giảm biên độ biến động của giá, từ đó đã giảm thiểu các tác động tiêu cực đến sản xuất - kinh doanh, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định đời sống người dân. Hiện nay nhiều quốc gia trên thế giới đã và đang sử dụng mô hình Quỹ Bình ổn giá xăng dầu.

Còn nhóm ý kiến đề nghị không tiếp tục duy trì Quỹ Bình ổn giá xăng dầu vì quỹ này không nằm trong cân đối ngân sách nhà nước và nguồn hình thành được trích lập thông qua giá mua, do người tiêu dùng chi trả (300 đồng/lít). Nhóm ý kiến này đề nghị thay vì dùng công cụ quỹ thì nhà nước có thể sử dụng công cụ khác như thuế, phí hoặc có biện pháp hỗ trợ trực tiếp đối tượng yếu thế, ảnh hưởng nặng nề từ giá xăng dầu tăng cao. Đây cũng là công cụ điều tiết nhiều quốc gia đang áp dụng.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng băn khoăn khi chính Bộ Tài chính đề xuất bỏ quỹ nhưng đến nay Chính phủ đề nghị giữ, mà chưa thấy tổng kết đánh giá vấn đề này. Đây là vấn đề còn có ý kiến khác nhau, Chính phủ có thể nêu rõ trong quá trình dự thảo có ý kiến khác nhau và cách xử lý của Chính phủ thế nào trong trường hợp bỏ/giữ quỹ.

Cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến dự án Luật Giao dịch điện tử (sửa đổi).