Những lỗ hổng phía sau một show bị hủy

Nền tảng pháp lý là gốc rễ

Trong giới tổ chức sự kiện, việc một chương trình không đạt được sự thăng hoa như kỳ vọng có thể được châm chước, nhưng để xảy ra tình trạng “vỡ trận” tức là không thể diễn ra dù khán giả đã tề tựu đông đủ là một điều tối kỵ.

Chia sẻ góc nhìn chuyên môn về vấn đề này với phóng viên Lao Động, ông Lê Đức Phong - Giám đốc truyền thông một công ty tổ chức sự kiện - khẳng định: “Trong nghề, chúng tôi thường bảo nhau rằng: Một show diễn có thể không quá thăng hoa nhưng bắt buộc phải “về đích an toàn”. Để làm được điều đó, có hai thứ bạn tuyệt đối không được phép lơ là: Giấy phép và Quản trị rủi ro”.

Theo ông Lê Đức Phong, giấy phép chính là “tấm vé thông hành” tối thượng của bất kỳ sự kiện nào. Nhiều đơn vị hiện nay quá tập trung vào các yếu tố bề nổi như kịch bản hào nhoáng, nghệ sĩ hạng A hay sân khấu triệu đô mà quên mất rằng nền tảng pháp lý mới là gốc rễ.

“Dù bạn có ý tưởng hay đến đâu, nhưng nếu thiếu đi sự phê duyệt của cơ quan chức năng, show diễn có thể bị đình chỉ ngay trước giờ G hoặc tệ hơn là bị dừng ngay khi đang diễn ra. Việc nắm chắc pháp lý, từ giấy phép biểu diễn, bản quyền âm nhạc cho đến các thủ tục khai báo địa phương, không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là cách bạn bảo vệ uy tín và túi tiền của chính mình trước những rủi ro không đáng có”, ông Lê Đức Phong phân tích.

Tuy nhiên, ông Lê Đức Phong cũng lưu ý rằng, giấy phép mới chỉ là điều kiện cần để show được phép bắt đầu. Điều kiện đủ để show kết thúc êm đẹp chính là công tác Quản trị rủi ro. Khi hàng nghìn người tụ họp trong một không gian hẹp, mọi sự cố từ cháy nổ, sập giàn giáo đến việc khán giả chen lấn gây mất kiểm soát đều có thể xảy ra.

Ông Phong nhấn mạnh: “Một người tổ chức có tâm và có tầm sẽ luôn phải đặt câu hỏi: “Nếu chuyện tồi tệ nhất xảy ra, chúng ta sẽ làm gì?”. Khi bạn có phương án an ninh lớp lang, sơ đồ thoát hiểm rõ ràng và đội ngũ y tế túc trực, bạn đang tạo ra một “lưới an toàn” cho khán giả. Thiếu một trong hai yếu tố này, show diễn không khác gì một canh bạc đầy rủi ro”.

Tác động tiêu cực lên hệ sinh thái nghệ thuật

Sự cố của đêm nhạc “Về đây bốn cánh chim trời” không chỉ dừng lại ở phạm vi một đơn vị tổ chức. Theo chuyên gia truyền thông Tùng Lâm, đây là một sự việc hy hữu và để lại tác động dây chuyền (Domino) tiêu cực lên toàn bộ hệ sinh thái nghệ thuật.

Ông Tùng Lâm đánh giá: “Người chịu ảnh hưởng trực tiếp đầu tiên là các nghệ sĩ tham gia quảng bá và góp mặt. Khán giả vì yêu mến họ mà lặn lội đường xa, và khi sự cố xảy ra, những cảm xúc tiêu cực của khán giả vô hình trung đổ dồn lên cả hình ảnh người nghệ sĩ. Uy tín của đơn vị tổ chức bị hủy hoại là điều hiển nhiên, nhưng nghiêm trọng hơn là sau sự cố này, khả năng các nghệ sĩ dám tiếp tục hợp tác với họ là rất thấp”.

Dưới góc độ chuyên gia, ông Tùng Lâm cũng chỉ ra một thực trạng đáng báo động về sự xói mòn niềm tin của công chúng. Những khán giả từng bị “tổn thương” bởi một show diễn đổ vỡ sẽ trở nên cảnh giác, thậm chí khắt khe hơn khi quyết định chi tiền cho bất kỳ đêm nhạc nào sau đó.

Khi đi sâu vào phân tích lỗ hổng khiến show diễn “vỡ trận”, ông Tùng Lâm nhận định nguyên nhân thường nằm ở hợp đồng, tiền bạc và uy tín của đơn vị tổ chức. Ông cho biết: “Khi nhạc công, nghệ sĩ không nhận được sự đảm bảo về chi phí, không được đáp ứng các điều kiện cần thiết trong hợp đồng, họ sẽ từ chối biểu diễn. Việc đặt cọc tiền cát-xê cho nghệ sĩ trước buổi diễn và năng lực tài chính của đơn vị tổ chức đóng vai trò quyết định. Sự cố lần này cho thấy dòng tiền của đơn vị tổ chức có lẽ đã gặp vấn đề lớn”.

Ông Lâm phân tích: “Mọi phương án xử lý khủng hoảng lúc này đều bị bó hẹp. Thứ nhất, không có lý do bất khả kháng nào (như thiên tai, dịch bệnh) để mong khán giả thông cảm. Thứ hai, thiệt hại của khán giả và nghệ sĩ là hữu hình. Thứ ba, thông điệp ban đầu của ban tổ chức đã xảy ra mâu thuẫn với thông tin từ phía nghệ sĩ, gây mất niềm tin trầm trọng”.

Vậy, lối thoát nào cho một đơn vị tổ chức khi đã lỡ “vỡ trận”? Chuyên gia Tùng Lâm đưa ra một lộ trình gồm 4 bước mang tính cứu vãn duy nhất: “Xác định chính xác lỗi thuộc về mình: Tuyệt đối không vòng vo, không đưa ra các thông tin trái ngược với thực tế mà nghệ sĩ cung cấp. Thừa nhận đúng những lỗi sai về thanh toán hay vận hành là bước đi đầu tiên để ngăn chặn làn sóng giận dữ.

Xin lỗi cầu thị: Một lời xin lỗi chân thành gửi đến khán giả (đặc biệt là những người ở xa) và các nghệ sĩ bị ảnh hưởng. Đồng thời, đơn vị phải sẵn sàng đối mặt và chấp nhận các hình thức xử phạt từ cơ quan chức năng. Bên cạnh đó, còn cần cả kế hoạch đền bù minh bạch.

Cuối cùng, nhà sản xuất hãy thành thật về những khó khăn, khủng hoảng mà đơn vị đang gặp phải. Sự chân thành trong việc bộc lộ khó khăn có thể làm giảm bớt ác cảm từ đám đông và giúp khán giả hiểu rằng đây là một sự cố ngoài ý muốn của những người làm nghề, dù đó là lỗi vận hành kém”, ông Tùng Lâm nói.