Ngất ngây mùa hoa bưởi nở trắng trời tháng ba

Ngày nào còn mưa phùn, gió rét căm căm, người người ra đường phải quấn kín áo bông, khăn, mũ. Thế rồi bất chợt, những cơn mưa lất phất ngớt dần, thời tiết đôi khi chiêu đãi một bữa nắng ra trò, ấm áp và bừng sáng. Ấy là tháng ba đã về, mùa hoa bưởi cũng đến.

Lang thang trên phố phường Hà Nội dịp này, không khó để bắt gặp các bà, các cô bán hàng rong, với chiếc xe đạp gỉ sắt chất đầy hoa bưởi phía sau được xếp rất khéo. Những chùm hoa trắng muốt bó nhỏ xinh, điểm thêm vài chiếc lá bưởi xanh nằm gọn gàng trên mẹt, mùi hương nồng nàn phảng phất trong không gian. Hương bưởi từ những xe hàng rong giữa phố xá tấp nập lúc có, lúc không, hít hà như thế là chưa đủ.

Nhớ tới những vườn bưởi Diễn ở phường Phúc Diễn (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) cũng đang đợt ra hoa, tôi bèn tìm về. Từ đường Cầu Diễn rẽ vào đường Văn Tiến Dũng, đi lên vài trăm mét, tôi và cô bạn ngồi chung xe dù chưa thấy hoa nhưng đã ngửi được hương bưởi bao phủ cả đoạn đường dài. Sau những ngày mưa phùn gió bấc, trời hửng nắng làm đất khô ráo, những vườn bưởi ở phường Phúc Diễn cũng nở hoa tươi tắn hơn.

Ghé vào vườn tua tủa hoa trắng muốt tràn ra cả ven đường, tôi gặp chủ vườn bưởi - anh Nguyễn Gia Dũng đang niềm nở tiếp khách vào chụp ảnh. Vừa chỉ lối cho tôi vào nơi có những gốc bưởi thấp để dễ chụp, anh Dũng vừa cho biết, vườn của anh rộng khoảng 4ha với gần 2.000 gốc bưởi, đa số tuổi đời trên 30 năm. “Nay trời nắng, tôi mới mở lại cửa vườn để khách vào chụp ảnh với hoa. Hoa bưởi nở chỉ được khoảng hai tuần nên lượng khách đến cũng không đông bằng mùa quả chín”, anh Dũng nói.

Vườn bưởi rộng mênh mông, lác đác bóng người với đàn gà, đàn vịt anh Dũng thả thêm. Đa số cây bưởi trong vườn đều nở hoa, màu trắng tinh khôi phủ kín cả cây, tỏa ra mùi hương ngào ngạt mà dễ chịu, khi đứng gần lại cảm nhận trong thứ hương ấy có lẫn chút the the. “Những ngày nắng lên, mùi hương bưởi bay xa hơn, cũng là điều kiện thuận lợi để khi thụ phấn, hoa dễ đậu quả”, anh Dũng nói thêm.

Trong vườn, từng đàn bướm thơ thẩn lượn dưới những chùm hoa bưởi đẫy bông, chốc lại có vài chú ong lơ đãng đậu vào. Ngoài khách đến chụp ảnh còn có các cô, các bác đang cặm cụi bê chậu hoa bưởi đi khắp các gốc. Họ đang thụ phấn cho hoa bằng tay để cây sớm đậu quả. Mỗi người cầm một chiếc chổi như cọ trang điểm, quét lấy phấn từ hoa đực trong chậu rồi chấm lên nhụy của hoa cái ở cây, lần lượt cho hết những gốc bưởi trong vườn. Mùa hoa bưởi ở đây gắn với nhịp sống lao động tất bật cùng niềm mong chờ lứa bưởi chín bội thu sắp tới.

Không chỉ vườn bưởi ở Phúc Diễn, nếu có dịp lang thang đến một số tỉnh quanh Hà Nội như Hưng Yên, Hải Dương, Bắc Giang..., dường như cứ ghé một ngôi làng bất kỳ nào vào độ cuối xuân là du khách sẽ ngửi thấy hương bưởi thoang thoảng, chập chờn theo gió. Qua những bờ tường gạch, cành bưởi vươn dài ra ngoài, lá và hoa rủ xuống mặt đường. Từng chùm hoa nặng trĩu, đan xen cả nụ hoa kín bưng, tựa như những chiếc đèn nhỏ chờ đến ngày phô nhụy vàng bừng sáng.

Ở vùng thôn quê, bưởi là thứ cây nhà lá vườn, gắn liền với cuộc sống mộc mạc của bà con. Bởi thế bất chợt ngửi thấy hương bưởi từ đâu bay đến, xao xuyến là vậy, lòng lại nhớ đến góc sân, mảnh vườn, nhớ đến khoảnh khắc bình dị ở quê nhà.

Tháng ba hoa bưởi nở, trời ấm dần hơn, đường làng, xóm nhỏ, ngõ nhỏ cũng ngập tràn bao loài hoa khác. Nào là hoa chanh trắng muốt, bông bé xinh hay được trồng bên giếng. Rồi đến hoa xoài, vải, nhãn nở từng chùm chi chít. Hoa bưởi rụng, nghe khe khẽ tiếng hoa rơi lác đác. Còn như hoa xoài, cứ lặng thinh theo gió rụng từng đợt, không để ý là phủ thảm dày kín gốc từ bao giờ.

Vào mùa hoa bưởi, các bà ở quê thường hái hoa cho vào nước gội đầu. Lựa ngày nắng ấm, cứ ra cây bưởi cạnh tường nhà, ngắt lấy chùm hoa đang bung hương thơm ngát đem vào đun cùng bồ kết. Mẻ bồ kết trữ sẵn trong nhà là từ những ngày nắng to, phơi quả cho thật khô rồi rang thơm trên chảo, xong lại đem đi giã nhỏ.

Bồ kết khi làm nước gội đầu được cho vào chiếc túi vải tự may, buộc chặt, thả vào siêu nước đun sôi với vài nhành hoa bưởi. Thứ nước thơm này khẽ khàng ướp hương vào mái tóc, để dưới nắng cuối xuân, khi mái tóc mới gội xong khô dần, bắt đầu thoang thoảng mùi hương của những chùm hoa bưởi bung nở trên cành.

Rồi hết mùa hoa, trong làn nắng không còn ngửi thấy hương bưởi nữa là đợt quả non xuất hiện, bé bằng hòn bi ve, xanh thẫm tựa màu lá. Ngày qua tháng lại, phơi đủ nắng, gió, mưa, qua mùa vải chín đỏ ở Hải Dương, Bắc Giang, qua mùa nhãn ngọt lịm ở Hưng Yên là đến mùa bưởi chín. Đây là mùa vui của những nhà vườn trồng bưởi, mỗi gốc bưởi có thể cho hàng trăm quả, người dân rộn ràng thu hoạch.

Còn ở làng quê, nhịp sống vẫn thanh bình, yên ả, chỉ có đám trẻ con vui nhất, khi đợi đến ngày bưởi mới chín vàng như những chiếc đèn lồng, báo hiệu mùa Trung Thu phá cỗ lại về.