Sông Đà cạn nước giữa mùa mưa, để lộ nhiều cồn cát dưới chân thủy điện

Những ngày cuối tháng 9.2025, phóng viên Báo Lao Động có mặt tại làng vạn chài (tổ 14, phường Hòa Bình, tỉnh Phú Thọ), cách chân Thủy điện Hòa Bình khoảng 3km.

Trái ngược với hình dung về mùa mưa nước dâng đầy, đoạn sông Đà hạ du nơi đây đang cạn nước, nhiều cồn cát và bãi đá lớn hiện rõ, trải dài giữa dòng chảy.

Ghi nhận thực tế cho thấy, mực nước sông Đà đoạn hạ du đã xuống thấp đáng kể so với thời điểm Thủy điện Hòa Bình xả lũ vào tháng 7 - 8.2025. Nhiều cồn cát lớn lộ rõ giữa lòng sông, có thể quan sát dễ dàng từ trên bờ.

Từ trên cao nhìn xuống, những dải cát nổi lên như dải vàng nhạt giữa mặt nước xanh ngắt, tạo nên khung cảnh khá lạ mắt. Người dân địa phương cho biết, hình ảnh này hiếm khi xuất hiện, chỉ khi thủy điện đóng cửa xả, mực nước xuống thấp mới để lộ những bãi bồi, bãi đá vốn nằm sâu dưới lòng sông.

Anh Nguyễn Văn Dũng (42 tuổi), một ngư dân gắn bó với nghề chài lưới gần 20 năm, chia sẻ: “Mấy hôm nay thuyền bè đi lại chậm hơn, vì nhiều chỗ cát nổi lên như bãi cạn. Nhưng đổi lại, việc đánh bắt cá lại thuận lợi hơn, vì cá thường tụ lại ở những hố nước sâu. Người dân chúng tôi quen với cảnh nước lên xuống thất thường rồi, chỉ cần biết cách ứng phó thì vẫn sống được”.

Ông Ngô Văn Thông - Trưởng xóm vạn chài cho biết: “So với thời điểm tháng 7 khi Thủy điện Hòa Bình xả lũ, mực nước sông hiện nay đã thấp hơn gần 20m. Đây là mức giảm đáng kể, khiến nhiều khu vực lòng sông vốn ngập sâu giờ trở thành bãi cát rộng, hiện ra rõ mồn một giữa dòng chảy”.

Theo ông Thông, nguyên nhân chủ yếu do Thủy điện Hòa Bình đã đóng các cửa xả sau khi kết thúc cao điểm mùa mưa, đồng thời điều tiết lượng nước phục vụ phát điện và tích trữ cho mùa khô.

“Việc nước xuống thấp không ảnh hưởng nhiều đến đời sống người dân vạn chài. Bà con vẫn đánh bắt, nuôi trồng thủy sản bình thường. Chỉ khi nước cạn quá mức, ghe thuyền khó di chuyển, hoặc nước dâng đột ngột, quá nhanh, mới gây trở ngại”, ông nói thêm.

Trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Phạm Văn Vương - Giám đốc Công ty Thủy điện Hòa Bình cho hay, việc đóng, mở cửa xả phụ thuộc vào lưu lượng nước từ thượng nguồn và nhu cầu điều tiết phát điện. Dù đang trong thời điểm mùa mưa, không phải lúc nào hạ du cũng duy trì mực nước cao. Tình trạng này có thể kéo dài thêm nhiều tuần tới, cho đến khi hồ thủy điện tăng cường xả nước.