Nguy cơ camera giám sát “biến tướng” thành thiết bị quay lén

Nỗi lo camera giám sát bị tấn công, rò rỉ hình ảnh

Cách đây chưa lâu, vụ việc một số nữ sinh bị phát tán nhiều đoạn clip riêng tư trên một số diễn đàn, website người lớn khiến dư luận rất bức xúc bởi các clip này được lấy từ camera giám sát của phòng thay đồ tại một tiệm chụp ảnh. Cụ thể, nữ sinh N.T.B.K. (18 tuổi) cùng 3 người bạn đến một tiệm chụp ảnh Hàn Quốc ở phố Bạch Mai (phường Bạch Mai, Hà Nội) để chụp ảnh. Trong quá trình chụp, các nữ sinh vào phòng chờ thay trang phục để thay đồ, mong muốn lưu giữ nhiều kiểu ảnh với các trang phục, góc chụp khác nhau. Mọi việc diễn ra bình thường cho đến một tháng sau, các nữ sinh phát hiện một số clip thay đồ của mình tại phòng chụp ảnh này đã bị lan truyền trên một trang web "đen".

Chị Nguyễn Thu Giang (phường Láng, Hà Nội) cho biết: “Những clip phát tán trên mạng khiến tôi cảm thấy sốc và bất an. Nhóm chúng tôi hay chụp ảnh nên vẫn thường đổi trang phục trong các khu vực thay đồ của các tiệm chụp ảnh, quán cà phê hay nhà vệ sinh công cộng. Bây giờ thì tôi không dám chắc những khu vực thay đồ như vậy có bị quay lén hay không”.

Nỗi lo của chị Giang là có cơ sở khi mới đây, mạng xã hội lan truyền nhiều clip phản cảm trong phòng làm việc của một người đàn ông được cho là công tác tại một trường trung học phổ thông dân lập ở Ninh Bình cũng khiến dư luận “nổi sóng”. Bên cạnh những câu hỏi đặt ra về đạo đức, lối sống, tác phong “lệch chuẩn” của nhân vật trong clip, nhiều người cũng tỏ ra e ngại khi quyền riêng tư bị xâm phạm. Bởi trước đó, từng có tình trạng các hình ảnh, clip riêng tư bị phát tán, lan truyền trên mạng mà phần lớn nguyên nhân là do rò rỉ từ các camera giám sát.

Anh Hàn Minh Hà (phường Yên Hòa, Hà Nội) chia sẻ: “Trước đây, gia đình tôi lắp camera trong phòng ngủ của con để tiện giám sát, nhắc nhở con học bài, nhưng những vụ việc hình ảnh riêng tư bị công khai trên mạng xảy ra gần đây khiến tôi rất lo ngại. Cả nhà đã quyết định tắt camera trong phòng ngủ của con để bảo đảm an toàn, tránh camera bị xâm nhập”.

Để camera không biến thành thiết bị quay lén

Không thể phủ nhận lợi ích của camera giám sát trong việc bảo đảm an ninh trật tự, bảo vệ tài sản. Camera còn giúp các thành viên có thể dõi theo sinh hoạt của người già, trẻ em trong gia đình, kịp thời chăm sóc, nhắc nhở hay xử lý những tình huống bất ngờ xảy ra. Nhưng ở chiều ngược lại, camera đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ bị xâm nhập, đánh cắp thông tin, phát tán hình ảnh, clip nếu người sử dụng ít quan tâm đến vấn đề bảo mật.

Theo luật sư Nguyễn Anh Thơm, Trưởng đại diện văn phòng Luật sư Nguyễn Anh (Đoàn Luật sư Hà Nội), pháp luật đã quy định nhiều điều khoản liên quan đến vấn đề bảo mật thông tin, hình ảnh cá nhân như tại Điều 21 của Hiến pháp 2013, Điều 38 của Bộ luật Dân sự 2015, trong đó luôn khẳng định: “Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ”.

“Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 3-2-2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, được sửa đổi bổ sung bởi Nghị định số 14/2022/NĐ-CP ngày 27-1-2022, nêu rõ mức phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng đối với hành vi tiết lộ thông tin thuộc danh mục đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự; phạt tiền từ 40 triệu đồng đến 60 triệu đồng đối với hành vi cung cấp, chia sẻ, phát tán thông tin cá nhân đã thu thập, tiếp cận, kiểm soát cho bên thứ ba khi chưa có sự đồng ý của chủ thông tin cá nhân", luật sư Nguyễn Anh Thơm cho biết.

Mặc dù các quy định của pháp luật đã đầy đủ, nhưng để xác minh thông tin của các “tội phạm ảo” trên mạng xã hội không dễ. Trên các mạng xã hội như Facebook, Telegram..., có rất nhiều nhóm bán các loại camera giấu kín, camera thu nhỏ, bán các clip từ việc đột nhập camera giám sát của các hàng quán, khách sạn, gia đình, thậm chí còn bán cả quyền truy cập camera đang hoạt động. Một số nhóm hoạt động theo dạng chia sẻ clip và thu phí hằng tháng hoặc thu phí theo lượt tải xem.

Để camera giám sát không bị biến tướng thành thiết bị quay lén, các chuyên gia an ninh mạng đưa lời khuyên người dân cần nâng cao kỹ năng bảo vệ quyền riêng tư của mình. Khi tìm mua camera giám sát, người dân nên chọn các thương hiệu uy tín, có công nghệ bảo mật tiên tiến, cảnh giác trước các camera giá rẻ, không rõ nguồn gốc được rao bán tràn lan trên mạng. Khi lắp đặt camera, nên cân nhắc kỹ khi lắp tại các khu vực nhạy cảm, riêng tư trong nhà. Khi sử dụng, cần đặt mật khẩu nhiều ký tự phức tạp, khó đoán, bật kích hoạt xác thực hai yếu tố, thường xuyên cập nhật phần mềm để vá lỗ hổng. Nếu có dấu hiệu quyền riêng tư bị xâm phạm hoặc phát hiện hình ảnh bị lan truyền trái phép, cần trình báo cơ quan công an địa phương hoặc Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an).

Lắp đặt camera giám sát để bảo vệ ngôi nhà nhưng người sử dụng cũng cần bảo vệ quyền riêng tư của mình và người thân trước camera, không để thiết bị giám sát lại trở thành công cụ để tội phạm mạng tấn công.