Giải bài toán đỗ xe đô thị không chỉ là chuyện tìm chỗ trống

Điểm đỗ xe: Bài toán nóng giữa lòng đô thị

Cùng với tốc độ đô thị hóa nhanh, số lượng ôtô cá nhân tại Hà Nội tăng mạnh trong những năm gần đây, khiến nhu cầu đỗ xe tăng vọt.

Tuy nhiên, hệ thống hạ tầng giao thông tĩnh của Thủ đô vẫn chưa đáp ứng được thực tế.

Theo ghi nhận của Lao Động, tại khu vực Linh Đàm, nơi có mật độ dân cư cao nhưng phần lớn các chung cư không có hầm gửi xe ôtô.

Bãi đỗ được cấp phép hạn chế, trong khi lượng xe cá nhân ngày càng tăng khiến người dân chỉ còn hai lựa chọn, hoặc gửi tại các bãi “chui”, hoặc đỗ tràn ra lòng đường, vỉa hè.

Cách đó không xa, khu đô thị Kim Văn – Kim Lũ trên đường Nghiêm Xuân Yêm cũng rơi vào tình cảnh tương tự.

Xe dừng đỗ trái phép thành hàng dài, thậm chí chiếm cả ba đến bốn làn đường vào ban đêm, gây cản trở giao thông và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Trước thực trạng này, Phòng CSGT (Công an TP Hà Nội) đã phối hợp với Công an phường Định Công để khảo sát, lắp đặt hệ thống camera phạt nguội trên tuyến Nghiêm Xuân Yêm.

Dù người dân đồng tình nhưng cho rằng khu vực này thiếu bãi đỗ xe hợp pháp, buộc họ phải gửi xe “chui” hoặc phải đi rất xa mới có chỗ đạt chuẩn và gây bất tiện.

Việc triển khai camera AI xử phạt xe vi phạm tại Hà Nội giúp siết quản lý giao thông, nhưng cũng phơi bày rõ thực trạng thiếu nghiêm trọng bãi đỗ hợp pháp.

Thiếu quy hoạch, thừa áp lực

Trao đổi với Lao Động về vấn đề này, nhóm nhà nghiên cứu giao thông gồm: TS. Đặng Minh Tân (Phó trưởng Bộ môn Đường bộ, Khoa Công trình, Trường Đại học Giao thông vận tải) và ThS. Lê Văn Chè (Giảng viên Bộ môn Giao thông, Khoa Kỹ thuật hạ tầng và môi trường đô thị, Trường Đại học Kiến Trúc Hà Nội) đã đưa ra những góc nhìn chuyên môn nhằm tìm ra giải pháp đỗ xe đô thị trong bối cảnh hiện tại.

Theo báo cáo tại đề án tổng thể giảm thiểu ùn tắc giao thông trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2025-2030 và những năm tiếp theo, hiện quỹ đất dành cho giao thông tĩnh tại Hà Nội chỉ chiếm 0,11% diện tích đất xây dựng đô thị, trong khi tiêu chuẩn quốc gia yêu cầu từ 3–4%.

Tổng diện tích các bãi và điểm đỗ xe mới đáp ứng 8–10% nhu cầu, phần lớn nhu cầu còn lại phải vá víu bằng cách tận dụng sân cơ quan, khu chung cư, trường học hay khu đất trống...

Dù thành phố đã ban hành nhiều chính sách quản lý, nhưng tình trạng đỗ xe tràn lan, chiếm dụng lòng đường và vỉa hè vẫn diễn ra phổ biến.

Bài toán này muốn giải quyết không thể chỉ giải bằng việc tăng bãi đỗ, mà phải được nhìn nhận trong tổng thể quy hoạch đô thị, quản lý đất đai và thói quen sử dụng phương tiện cá nhân.

Để giải quyết tình trạng thiếu chỗ đỗ, nhóm nghiên cứu đề xuất thành phố cần hệ thống giải pháp tổng hợp và đồng bộ.

Thứ nhất, có định hướng quy hoạch phát triển bãi đỗ tập trung hoặc đa tầng (cả ngầm và nổi) tại các khu vực trung tâm, gần ga metro, trung tâm thương mại, khu văn phòng, khu dân cư, trong các nhà cao tầng (tầng hầm, khối đế).

Khi quy hoạch cần chú trọng phát triển không gian ngầm, tránh xung đột với hạ tầng kỹ thuật khác và rủi ro ngập úng do biến đổi khí hậu.

Thứ hai, phát triển mô hình chia sẻ bãi đỗ tư nhân, đất xen kẹp, chưa xây dựng. Ở nhiều quốc gia như Mỹ, Nhật Bản hay Hà Lan, người dân có thể cho thuê chỗ đỗ ngoài giờ qua các nền tảng số như ParkWhiz, JustPark hoặc Akippa.

Đây là cách tận dụng hiệu quả quỹ đất sẵn có, giảm áp lực cho hạ tầng công cộng.

Thứ ba, tận dụng không gian đỗ xe trên đường. Bởi đây là một tài nguyên có thể điều tiết giao thông nếu được tổ chức bài bản và thông minh.

Hà Nội có thể áp dụng công nghệ IoT, cảm biến, Smart Parking để cập nhật tình trạng chỗ trống theo thời gian thực, giúp người lái xe tìm được điểm đỗ nhanh chóng.

Thứ tư, cần điều tiết hành vi người dân bằng cơ chế giá linh hoạt. Giá đỗ xe có thể thay đổi theo vị trí, thời điểm và loại phương tiện, nhằm khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng hoặc đỗ tại bãi tập trung thay vì chiếm dụng lòng đường.

Thứ năm, cùng với giải pháp kỹ thuật, thành phố cần nâng cao nhận thức cộng đồng và áp dụng chế tài nghiêm minh đối với các hành vi vi phạm trật tự đô thị.

Hướng tới đô thị xanh, thông minh và đáng sống

Giải bài toán đỗ xe không đơn thuần là tìm thêm chỗ trống, mà là tái cấu trúc không gian đô thị trong tiến trình hướng tới tăng trưởng xanh.

Thậm chí đây cũng là một công cụ điều tiết giao thông tổng thể hoặc cục bộ từng khu vực (việc hạn chế đỗ xe cũng là giải pháp để giảm nhu cầu đi lại và sử dụng phương tiện giao thông).

Tổ chức hợp lý không gian đỗ xe góp phần giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng, đồng thời cải thiện mỹ quan thành phố.

Nhóm nghiên cứu khẳng định, Hà Nội cần xây dựng mô hình quản lý đỗ xe thông minh, kết hợp công nghệ, chính sách và quy hoạch dài hạn, gắn liền với phát triển giao thông công cộng.

Khi các giải pháp này được triển khai đồng bộ, Thủ đô không chỉ giảm áp lực giao thông tĩnh mà còn tiến gần hơn tới mục tiêu đô thị xanh, thông minh và đáng sống.